DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6/1943 str. 11 <-- 11 --> PDF |
Ta posebna svojstva na j važni jih´biljnih štavila je su: štavila Posebna svojstva hrastova kora daje kožu vanređnih svojstava smrčeva kora daje žutosmeđju kožu, koja postaje tamnija, kvaliteta kože slabija od kože učinjene hrastovom^ korom. mimoza daje čvrstu, tešku kožu crvenkaste boje mangrove daje spužvastu, poroznu kožu tamno-crvene boje hemlok-kora daje čvrstu, težku kožu crvene boje, koja postaje jako tamnija quebracho, ekstrakt daje crvenkastu kožu, koja postaje tamnija, štavi brzodaje veliku težinu koži kestenovo drvo daje svietlu, čvrstu kožu valonee plemenito štavilo, koje daje žilavu, čvrstu, svietlu kožu mirobalane daju svietlu, ali meku i spužvastu kožu divlđlvi štavi brzo, daje meku spužvastu kožu od neliepe crvene boje šiške daju svietlu kožu velike čvrstoće ruj daje vrlo svietlu, postojanu kožu, veoma blagu. Upotrebljava se naročito za luksuzne i fine kože. Vrste kože kao sirovine Kožari štave najčešće goveđe, bivolje, konjske, svinjske, kozje i ovčije kože, a osim toga, ali mnogo rjeđe, kože i krzna raznih drugih sisavaca, gmazova i riba (morski pas). Pošto kože pod utjecajem vode i topline lako gnjiju, ne mogu se svježe kože razaslati u trgovinu, nego se moraju najprije konzervirati. U tu svrhu se kože ili suše, ili sole kuhinjskom soU, koja je obično pomiešana sa sodom iU sa petrolejem, ili se posole, pa onda osuše. Rjeđe se kože prepariraju drugim solima. Južnoameričke goveđe kože se konzerviraju u razsolu i tako dolaze u buradima u trgovinu (salamura, saumures). Ujedno se nastoji, da se svježe kože i krzna desinficiraju, da se ne bi prenosile razne z^arazne bolesti osobito crni prišt. Zato se poslije rukovanja i. sa suhim kožama moraju ruke dobro desinficirati. O kakvoći sirove kože ovisi i kakvoća učinjene kože. Tanka sirova koža daje i loše učinjenu kožu, dok jaka, snažna, zrnasta svježa koža daje i dobro učinjenu kožu. Kože bolesnih, uginulih životinja nisu tako dobre kao kože klanih ili ulovljenih životinja. Tako su na pr. kože mužjaka obćenito bolje od kože ženki, osobito onih, koje su često bile br^đe. Životinje, koje su već pasle, daju slabiju kožu od životinja, koje su se samo mliekom hranile. Najbolja je koža ona sa leđa, od repa do početka vratine. Taj se dio kože zove k r u p o n. Najvažnija je goveđa koža. Razlikujemo kože, od volova, bikova, krava, junica i teladi. Pošto goveda u Europi ne mogu podmiriti potrebu koža, to se kože divljih goveda u velikoj mjeri uvažaju iz Južne Amerike, Indije, Iztočne Azije i Afrike. Kravlje kože imaju fino i elastično vlaknasto tkivo, tako da je i lice tih koža finije. Kože mjužjaka su teže i deblje od kravljih i grulDljeg su tkiva, te im je zato i lice grublje. Koža volova je uviek bolja od bikovih koža. Kože junadi imaju finija vlakanca i finije lice od koža starijeg goveda. Isto su tako kože goveđa sa paše bolja od koža goveda hranjenih u stajama. Goveda, koja su tovljena, ne daju dobre kože, kao ni ona, koja su slabo hranjena, koja se dovoljno ne kreću ili su izcrpljena napornim radom. Kože goveda umjerenog i vlažnog podneblja su po kakvoći najbolje. VeUke vrućine i suše djeluju nepovoljno na kakvoću kože. Teleće kože zovu se samo kože teladi, koja je izključivo mliekom hranjena. Tovljena telad daje jaču kožu od netovljene. Kože ženske teladi se više ciene od koža mužke teladi. Kože konja, magaraca, mazgi nisu tako debele i čvrste kao govedje kože, ali se ipak sve više i više upotrebljavaju za izradu gornjih koža. Većina tih koža je 173 |