DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3/1941 str. 7 <-- 7 --> PDF |
Rekao sam kvadratna skala, kubusna itd. a zapravo su to logaritmičke skale, ali opisane sa pripadnim argumentima. Sa osnovnim se skalama i recipročnom množi i dijeli, iz osnovne se na kvadratnu kvadrira, odnosno obratno vadi se drugi korjen, iz osnovne se na kubusnu vade treće potencije i obratno treći korjeni, iz osnovne na log.-skalu mantisc dekatskih logaritama i obratno antilogaritmi. Iz skala < sin ( vade se pripadni sin, cos, tang, cotng. Računanje izraza dsin v i dcos v. Nas naročito interesira vađenje sin i cos na računalu 21. Slika 2 pokazuje pomicaljku (Läufer) tog računala. Namjestimo li srednji indeks pomicaljke na kakav broj nepomične osnovne skale, na skali < sin čitamo pripadni arcsin u stupanjskoj mjeri t. j . kut, čiji je to sinus Namjestimo li obratno indeks na koji kut skale < sin, čitamo na osnovnoj nepomičnoj skali pripadni sin. Zato uz osnovnu nepomičnu skalu i piše sin. Na < sinskali naneseni su logaritmi sinusa kuteva od 5° do 90° i opisani samim argumentom (kutem). Ako dakle iz skale < sin na skalu sin čitamo pripadni s i n, onda taj sinus ima 0 cijelih mjesta za kuteve od 5°44´ do 90°, jer je sin 5°44´ = 0,1, a sin 90° =1,0. Prednost je dispozicije skala < sin i sin u tome, što se sa nađenim sin v može odmah dalje (bez njegovog očitavanja) da množi. Umnožak se cl sin v na računalu izračuna na slijedeći način: Indeks se postavi na v skale < sin. Na osnovnoj se nepomičnoj skali onda isod indeksa nalazi pripadni sin v, koji! se pomicanjem izvlake odmah množi sa cl. Skala < sin je u suprotnom pravcu opisana crveno kao < ras-skala «{čitaj arceos) . Na pr. brojci 20 na < sm-skali odgovara komplement 73 |