DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1/1940 str. 38 <-- 38 --> PDF |
(si. 7) iz pomenutog bujičnog područjja vidi stablo jasena, koga je bujica izvalila i ponela niz korito sa padom od samo 7%. Iz ovih il sličnih primera zaključuju se izvesne karakteristike u vazdušnim kretanjima, koje su od nesumnjivog značaja pri stvaranju bujica, i to u izrazitoj zavisnosti od šume. U ovoj pojavi dolaze u obzir pre svega opšti klimatski i meteorološki momenti u svakom pojedinom slučaju, ali se može naslutiti, da pri poznavanju najvažnijih i najčešćih pravaca vazdušnog kretanja može šuma vršiti snažan uticaj na ublažavanje jakih provala oblaka, a s tim u vezi na stvaranje bujičnih voda u manjim i bezopasnijim razmerama. Uopšte se ističe potreba, da se slična osmatranja vrše u pojedinim bujičnim područjima, pa da se ovakvi momenti uporede s naročitim obzirom na pravce vazdušnih strujanja u raznim slučajevima, na količinu vodenih taloga i njihov najveći intenzitet, na orografske elemente, koji imaju opšti klimatski značaj i kao takvi utiču u izvesnoj meri na periodična ili stalna kretanja vazdušnih slojeva, i na pošumljenost, ne samo bliske okoline bujičnog područja nego i udaljenijih reona, koji se nalaze u pravcima kritičnih vazdušnih strujanja. Ovakva posmatranja svakako bi rasvetlila odnos između šume i pojave bujičnih voda, koji se već naslućuje bar kod naglih provala oblaka, gde svakako postoji izvesna veza sa zakonima vazdušnog kretanja, a oni su u ovakvim slučajevima još nedovoljno ispitani. RESUME Considerations ä regard des effets que font les eaux, specialement les torrents, sur les forets. SAOPĆENJA PROPAGANDA ŠUMARSTVA. NAGLAŠAVANJE MATERIJALNE KORISTI U PROPAGANDI U propagandi šumarstva imamo u glavnom dva kruga ljudi: jedan, koji je neposredno vezan sa šumom (seljak) i drugi, koji ne osjeća, da stanje šuma u njegovoj bližoj ili daljoj okolici ima ma kakve veze s njegovim životom. Taj drugi krug je t. zv. malograđanski krug, koji čine u glavnom trgovci´i obrtnici naših »gradova i varoši«, koje je najbolje označiti imenom trgovišta. Tom krugu ljudi glavna je zarada, a kako su glavni njihovi kupci seljaci, to posredno njihova jakost počiva na dobroj kupovnoj moći seljaka. U brdskim krajevima seljak u velikoj većini treba već danas vrela povremene zarade, a u skoroj budućnosti trebat će je i više. Jedna od prirodnih zarada je šuma ili bolje trebala ´bi biti i ta je za seljaka najpovoljnija: rad u šumi može vršiti pored svojih poljskih poslova. Šuma je dakle seljaku bez obzira na vlasnost lijep izvor prihoda, a preko seljaka i izvor zarade za spomenute trgovce i obrtnike. U propagandi šumarstva treba ovaj materijalni moment što više iskoristiti, jer će samo opipljive koristi većinu nas siliti da šumu čuvamo ili podižemo. Za mnoge, za većinu (pa, i nas šumara) razlozi opće koristi daleko su i volja je slaba žrtvovati |
| ŠUMARSKI LIST 1/1940 str. 39 <-- 39 --> PDF |
se za neke daleke maglovite nečije dobitke. Tako i malograđanina treba uputiti1, da je od njegovog ličnog interesa, da ima dobre šume ne samo u njegovoj bližoj okolici (na ipr. za nedeljni ili blagdanski izlet ili teferič) nego u cijelom gravitacionom području dotičnog mjesta i tako ga privući u krug aktivnih boraca za pošumljavanje i prijatelja šume ili ga bar osposobiti da može naći opravdanja za poteze šumarske politike i time ga isključiti iz redova eventualno negativnih kritičara. Potrebno je stoga u propagandi šumarstva naročito naglasiti novčane koristi za seljaka (šumskog radnika), koje može šuma pružiti bez obzira na vlasnost šume i upozoriti ga na ovisnost ekonomskog stanja seljaka i zarade spomenutog malograđanskog kruga. Kao primjer praktičke provedbe navodim odlomak jednog mog predavanja u vezi s propagandom šumarstva. U tom se odlomku kaže: Razmotrimo sada, što bi šuma trebala značiti za višegradski srez, pa i sam Višegrad kao njegovo središte i to samo na osnovu glavnog i neposrednog proizvoda — drveta. Prema površini šumskog zemljišta na području višegradskog sreza trebalo bi godišnje biti viška t. j . drveta za prodaju izvan granica sreza 60.000 m3 (od toga 55.000 m* u državnim, a 5.000 ni3 u privatnim šumama). Kako za 1 m3 drveta dobiva ovdašnji seljak u radu oko sječe stabala, izrade i prcvoza drva najmanje 50 din. po 1 m3 (danas na pr. dobiva za crnoborovinu iz šume Duvnica 85 din., a za bukovinu iz Semeća 55 dinara), to bi seljak kao šumski radnik godišnje prosječno zarađivao 3,000.000 dinara. S obzirom na vrste drveta otpalo bi najmanje 30.000 m3 na drvo za preradu na pilanama. Kako pak potrošak radničke nadnice po 1 m3 iznosi oko 30 dinara, to bi jednostavnom pilanskom preradom bilo zarade daljnjih 900.000 dinara ili s utovarom na vagone okruglo 1,000.000 dinara. Privatnici bi pak za svojih 5.000 m3 trebali dobiti najmanje 200´.000 dinara, tako da bi šuma u samom drvetu u višegradskom srezu trebala godišnje davati 4,200.000 dinara. Uzevši u obzir da u višegradskom srezu odlično uspijeva crnoborovina, to ima i daljnje mogućnosti zarade. Crnoborovina obiluje smolom, a uredne crnoborove šume mogle bi godišnje davati oko 1,000.000 kg smole. Kako potrošak rada za 1 kg smole iznosi najmanje 1,5 din/kg, to eto novih 1,500.000 dinara zarade. A zar ne bi i organizirani rad na prženju katrana mogao nositi godišnje najmanje 300.000 dinara prihoda? Ako dakle zbrojimo sve prihode t. j . prihode drveta, smole i katrana, dobivamo sumu od okruglo 6,000.000 dinara, koju bi pored redovnog drvarenja i pašarenja mogla davati šuma višegradskog sreza. Zar tih 6,000.000 ne bi značilo izdašnu pomoć za najmanje 1.500 obitelji ili četvrtinu stanovništva sreza? Tko bi dalje od tih 6,000.000 imao još koristi? Višegrad kao središte višegradskog sreza. (Malo ne sav taj novac sakupio bi se u Višegradu: radnik-seljak namirivao bi se u čaršiji. Zar to ne bi značilo skoro 1,000.000 dinara zarade samom Višegradu... Ing. O. Piškorić. ´ 37 |