DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1/1936 str. 16 <-- 16 --> PDF |
Sjeverna granica slabo opodzoljenog šumskog zemljišta odgovara ü izvjesnoj mjeri prirodnoj granici kompaktne šume. Vrlo je vjerojatno, da se je šumska zona u predistorijsko vrijeme vezala sasvim na stepu, kako se to vidi još i danas u ruskim stepama. Količina oborina (500—800) odgovara u glavnom onoj, koja je karakteristična za travnjake. Gdje u ovoj zoni dolazi samo oko 500 m/m oborine, tu susrećemo i osobine jugoistočne evropske stepske oblasti. Samo na visinama prelaze oborine 600 m/m, a to daje i bolje uslove za vegetaciju. Sezonska razdioba oborina također je karakteristična. Ljeti (u junu, rjeđe u julu) je maksimum, a zimi (decembra, januara ili februara je minimum. Voda ljetnih kiša ne prodire medjutim duboko u zemlju, jer visoka temperatura pojačava isparivanje vlage. Zimska je vlaga nedovoljna da bi mogla osigurati dovoljno rezervne vlage. Na sjevero-zapadnom dijelu nalazimo modifikaciju klime. Tu su dva maksimuma u oborinama (proljetni i jeseni), jedan u maju, drugi u septembru odnosno u maju i oktobru, a ponekad u junu i septembru, dok je minimum u decembru i februaru, a ponekad i u julu. Kao suhi mjeseci dolaze juli u Vidinu, august u Trnovu, juli i august u Lomu, septembar u Šumenu i Obrascov-Čifliku, a august i septembar u Plevenu. U ovom rajonu temperaturni uslovi imaju naročite karakteristike: velika godišnja amplituda, studena zima i vrlo toplo ljeto. Proljeće i jesen javlja se kao prelazna sezona. Ovo je kraj, gdje je najkontinentalnija klima u Bugarskoj. Treba istaći opažanje, da je u dolini Dunava — kao uostalom i u dolini Marice — padanje temperature u vezi sa nadmorskom visinom, jedno do 500 m., a drugo (intenzivnije) na većim visinama. U toj činjenici, koja ima utjecaja i na vegetaciju, nalazimo osnovicu za odvajanje fito-klimatskog dunavskog rajona od rajona StarePlanine. Za šumsku vegetaciju je od važnosti sniježni pokrov. U visinama, a na južnim ekspozicijama, topi se gotovo istovremeno kao i na nižim položajima. Od vjetrova prevladuju u ovom rajonu zapadni odnosno sjeverozapadni. Samo u sjeveroistočnom dijelu (Obrascov Čiflik) prevladava sjeveroistočni i jugozapadni vjetar. Na padinama Balkana, na primjer u Vršecu, ima veliko značenje južni vjetar sa karakterom Föhna. Od vjetrova s juga karakterističan je »Crn i v j e t a r«, koji se javlja, kad je nad sjevero-afričkom obalom obrazovan visoki atmosferski pritisak. Taj vjetar kao i oni, što dolaze sa jugoistoka, a koji se javljaju na južnoruskim stepama, od velike su važnosti sa fitoklimatskog gledišta, jer je s njima vezana visoka temperatura i mala relativna vlada zraka. Oni nose sa sobom sitan pješčani prah, koji ponekad zatamni horizont. Kako ti vjetrovi pojačavaju isušivanje, ako se javljaju za vrijeme vegetacionog perioda, mogu biti katastrofalni za poljoprivredu. U svakom slučaju imaju utjecaja na dolazak biljnih vrsta odnosno na sastav biljnih zajednica. Biljni sastav odgovara u velikoj mjeri onome južno-ruskih travnih stepa. Od prvotnog drveća zadržali su se samo ostaci. Opći je utisak, da su tu bile mješovite hrastove šume. N. Stojanov našao je u okolini Vidina ove vrste drveća: 14 |