DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6/1935 str. 30 <-- 30 --> PDF |
zio sam međutim, da su krstovi kod smrče jače reljefno izraženi nego kod belog bora (SI. 2). Krstovi su nagnuti prema osovini stabla pod kutem nešto položitijim od 45". Opaža se, da su ti krstovi kod smrče položitiji nego kod bora. Proučavanje postanka reljefnih krstova. Po svojoj naravi ova pojava spada medu anomalije nastale kod stvaranja drveta usled različnog intenziteta u radu kambijuma. Uzroke postanka reljefnih krstova teško je sa sigurnošću utvrditi. Kod proučavanja tih pojava namiče se pitanje, zašto na ćelom ogromnom šumskom kompleksu, gdje su sve planine pokrivene gotovo istom šumom, nalazimo opisane reljefne pojave samo na jednom jedinom mestu. Predpostavka, da se radi samo o hereditarnoj pojavi, otpada s razloga, što se ista pojavljuje i kod smrče i kod belog bora na istom mestu. Verovatno postoji izvestan spoljašnji faktor, koji utiče na rast obiju vrsta drveta vezan na tačno određeno mesto. Od spoljašnih faktora, koji utiču na promenu u stvaranju drveta, valja u prvom redu uzeti u obzir upliv vetrova. Delovanje vetra na krošnje stabala tolike je jačine, da predstavlja medu ostalim glavni faktor, koji može čisto mehaničkim uplivom promeniti normalno stvaranje drveta, naročito uvaživ okolnost, da je pojava nađena u višim šumskim predelima, gde je intenzitet vetra mnogo jači. Radi orijentacije primećujem, da se u ovim predelima veoma često nailazi i na donekle analognu pojavu usukanosti stabala. Prema podacima dobivenim od kolege g. Ing. Klemenčića o opažanjima na pilani Šipada bilo je: Od 4531.98 m" jelovine 302.30 ra8 usukano » 1225.72 m8 smrčevine 130.10 m8 » Od ukupno 5757.70 m8 trupaca bilo je dakle 432.40 m3 usukanih, t. j . 7.14% jelovine i 11.86% smrčevine bilo je jako usukano. Odavle se vidi, da je pojava usukanosti bila češća kod smrčevine nego kod jelovine. Uzevši u obzir, da smrče zauzimaju u glavnom više položaje, gde je intenzitet vetra jači, gornja statistika ide u prilog tvrdnji, da je uzrok usukanosti vetar,1 i ako se po nekim mišljenjima i ispitivanjima razlog usukanosti stabala ima tražiti u hereditarnim pojavama.5 Delovanje vetra prouzročiće, prema svom intenzitetu i vrsti, razna kretanja krošnje i stabala u šumi. Gibanje stabla usled upliva vetra možemo uglavnom rastaviti na tri komponentna gibanja, i to u podužnu oscilaciju u smeru vetra, u kružno kretanje krošnje i u torzione zaokrete stabla. Da bi ustanovio, kakove promené (deformacije) na površini stabla mogu izazvati opisana komponentna gibanja (odnosno kakovi naponi nastaju na površini stabla), izvršio sam u Zavodu za ispitivanje materijala na Tehničkom Fakultetu u Beogradu neke probe sa osušenim stablima mladih smrčeva (prečnik stabala 8—12 cm), koristeći se aparaturom Zavoda. Ovom prigodom zahvaljujem se gg. Ing. Vasiću i Ing. Pajeviću, koji su mi veoma susretljivo omogućili provedbu ispitivanja. 1 Neger i Büsgen—München (98) 2 Champion (49) 264 |