DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5/1935 str. 58 <-- 58 --> PDF |
Autor baca ponajprije nekoliko općih pogleda na drveni ugalj. Dafiniše ga kao kruti ostatak koji se dobije, kad se drvo izloži dejstvu topline bez prisutnosti ili uz ograničenu prisutnost topline. Pri tome procesu drvo promeni sasvim svoja fizikalna i kemijska svojstva i nakon što je izgubilo jedan deo svojih kemijskih sastojaka, raspada se pri kraju procesa u svoje elementarne česti: ugljik, kisik i vodik. Taj ugljik, koji nije sasvim čisti ugljik nego sadrži još izvesni mali procenat kisika, vodika, pepela i higroskopske vode, pojavljuje se kao drveni ugalj. Takovi procesi i promené zbivaju se kod suve destilacije i kod ugljenisanja drveta. Pošto suva destilacija spada u oblast kemijske tehnologije, autor je u svojoj knjizi prikazao samo ugljenisanje drveta u žežnicama. Kod proizvodnje drvenoga uglja tim načinom pisac ima u vidu tri naročita pojma: ugljenisanje ili sam kemijsko-fizikalni proces, kojim se drvo pretvara u drveni ugalj, zatim pougljavanje to jest sav tehnički rad, koji je potreban da se proces ugljenisanja uzmogne izvršiti u žežnicama i najzad pojam ugljarenja, pod kojim se razumeva celokupni rad počevši od izrađivanja ugljarskog drveta do iznošenja gotovog produkta na tržište. Prema tim pojmovima autor je u svojoj knjizi rasporedio i razredio materiju oko proizvodnje drvenoga uglja i time dao jasnu i preglednu sliku te grane iskorišća vanja šuma. U nekoliko općenitih ali karakterističnih poteza on je ponajprije ukazao na važnost proizvodnje drvenoga uglja uopće, a napose kod nas. On podcrtava da imamo velikih količina drva koja se ne mogu unovčiti kao ogrovno drvo, a imamo i otpadaka i leževine koji inače trunu po šumi. Isto tako imamo sitnog prorednog materijala. Sve to drvo dade se ispaliti u drveni ugalj. Kako smo uz to susedi Italije, koja zbog svoje slabe šumovitosti traži i troši naš drveni ugalj, mi smo u mogućnosti da ga proizvodimo i izvozimo u tu a i u druge zemlje. Kod nas stoga postoji proizvodnja drvenoga uglja još iz davnina i ona se u toku vremena tako razgranala i razvila, da čini jaku granu iskorišćavanja naših šuma, mnogo jaču nego u mnogim drugim zemljama. Iz svih navedenih razloga autor je opširno razradio proizvodnju drvenog uglja. U svojoj knjizi posvetio je on tome poglavlju 42 stranice. Upozorenje na važnost proizvodnje drvenoga uglja kod nas daće bez sumnje potstreka mnogim šumarskim stručnjacima, koji se time nisu još bavili, da tu granu iskorišćavanja prouče i da ispituju, bi li se ona mogla primeniti i tamo, gde do sada nije bila primenjivana. Ugljarenje, dakle sav rad od početka do kraja proizvodnje drvenog uglja, autor je opisao onako kako se taj posao vrši u praksi, ali ga je i teoretski objasnio gde god je to bilo potrebno. Da prikazivanje bude što jasnije, dodao je tekstu 17 instruktivnih slika i crteža, od toga šest originalnih slika. Da bi se mogla razumeti tehnika rada, pisac odmah u početku nabraja i objašnjava unutrašnje i spoljne faktore, o kojima je ovisno ugljenisanje i pougljavanje. Zatim ističe načine pougljavanja. Najobičniji i najvažniji način na veliko jest pougljavanje u uspravnim žežnicama, a u planinskim predelima četinjara dolaze u obzir i ležeće žežnice. Kod uspravnih žežnica postoje razne metode. Denz razlikuje: nemačku, slavensku, alpsku i talijansku metodu. Najvažnija je nemačka metoda i autor ju je opširno razradio. U prvom redu tumači razne načine organizacije rada oko ugljarenja, a zatim prelazi na opisivanje i objašnjavanje samoga rada. Tu je potanko opisan i objašnjen oblik i građenje upine (ugljevišta), oblik i način slaganja, pokrivanje, pripaljivanje i zagrevanje žežnice. Kada je sve to urađeno, počinje najvažnija faza pougljavanja a to je sam proces ugljenisanja. Da bi se rad 226 |