DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 12/1934 str. 9 <-- 9 --> PDF |
Ovo drvo, koliko sam video, nema opštu rasprostranjenost u Južnoj Srbiji. Pa i onde gde sam ga našao bio je mahom pojedinačno ubačen po šumama. U starome Novopazarskome Sandžaku ima ga svuda, kao i severno od Skoplja. Idući dalje na jug naići ćemo na njegovu južnu granicu rasprostiranja, kako izgleda, pa ću zato navesti sva mesta gde sam ga video. U Skopskoj Crnoj Gori video sam ga između sela Dunava i Crnog Vrha na istočnoj ekspoziciji, silikatnoj podlozi i 1000 m. nadmorske visine; zatim kod sela Glažnje na severnoj ekspoziciji, silikatnoj podlozi i 600 m. nad morem, pa kod samoga manastira jVlatejča na južnoj ekspoziciji, silikatnoj podlozi i 1000 m. nad morem. U Šari sam ga video više sela Vratnice na 800 m., jugoistočnoj ekspoziciji i silikatnoj podlozi, kao drvo do 25 cm. debljine i 12 do 14 m. visine; zatim kod sela Mušnikova u Sredačkoj Župi, pa kao veliko drvo u samome selu ulobočici u Gorskome srezu na 1250 m. nad morem, južnoj ekspoziciji i silikatnoj podlozi. Najniže je zapažen na obe obale Treske ispod sela Grgurnice kod kote 377 (Gurgurski Laki) kao lepa drveta sa crnom jovom. Izvan reke više gore nije nigde primećen. Kod sela Tajmišta video sam ga na Izvoru severno od sela na 1100 m. Zatim sam ga video između sela Osoja i Gara na severnoj ekspoziciji, silikatnoj podlozi i 1300 m. nad morem kao mlada drveta u sitnoj bukovoj šumi i na Džigerici između sela Galičnika i Rosoka na severnoj ekspoziciji, 1100 m. nad morem i krečnoj podlozi. Najzad video sam ga kao veliko drvo u selu Beličici u severnome delu Bistre na istočnoj ekspoziciji, krečnjaku i 1450 m. nad morem. Kako sam ovaj jasen video u Južnoj Srbiji kod Vladičinog Hana, to bi njegova granica rasprostiranja u Južnoj Srbiji išla od Vladičinog Hana na Vranje istočnom stranom Skopske Crne Gore iznad Preševa na Skoplje, Tresku, selo Tajmište, Gaie do više Debra otprilike. Na istok i jugoistok od ove dužine nisam nigde našao, ovaj jasen. Najveća visina do koje dolazi zapažena je u pomenutom selu Beličici. a zatim iznad Peći na zapadnoj strani Peklena na krečnjaku, jugoistočnoj ekspoziciji, 1450 m. nad morem, kraj jedne česme. Na silikatu izgleda da najviše dolazi do 1300 m. Na donju granicu izgleda da ima najviše uticaja vlaga u zemlji, jer se drugim čime ne može tumačiti nalazište u Treski i Radiki na krečnjaku. Ovaj zaključak se naročito nameće kada se pogleda u kartu i vidi da on izbegava upravo onu oblast gde je još jači uticaj mediterane klime. Međutim njegova donja granica biće obično viša, nego što je to navedeno za Tresku. Fraxinus ornu s, crni jasen je poznat pod imenom jasen, jese n (selo Konjsko na Prespanskome Jezeru) i u selu Mušnikovu u Sredačkoj Župi žensk i jasen . Ovaj jasen ima opštu rasprostranjenost u Južnoj Srbiji, učestvujući mestimično i jače u sastavu sitnih šuma i šikara. To je drvo koje se nalazi na svima podlogama, ali ga ipak ima najviše na krečnoj podlozi. Na takvoj podlozi video sam ga na 1300 m. Na eruptivnoj podlozi više Kratova na Bukovcu na severnoj ekspoziciji video sam ga još na 1200 m. Na hladnijem kamenu ići će nešto niže. Uglavnom je vezan za topliju i suvlju klimu, a često se može sresti na plitkom kamenitom, suvom mestu, gotovo kamenjaru. Castanea vesca, pitomi,kesten naziva se u Šari k oš t a n j, a omot ploda j e ž u n k a, u Belasici (selo Gabrovo) kosten, a u selu Smolaru kesten i za plod kosten a omot j e ž i n k a, u Kratovu k o š t a n. U selima Podgorcima, Labuništu i Vevčanima je omot ploda d ž o m k a. U tim selima se kostelnikom naziva jače ugled 599 |