DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 10/1934 str. 4 <-- 4 --> PDF |
Picea excelsa je poznata u narodu´ u glavnom pod imenom s m r č a. Međutim loltalno ima i drugih naziva. Tako je u vrhu Sirinićsl^ e Župe u selu Sevcu ispod Ošljaka nazivaju m u r i k o m, u gornjem delu Ibra oko Rožaja smrčom i omorom, a kod Gusinja 1 u b o- d e r 0 m. Međutim u selu Vuči nedaleko od Rožaja nazivaju je smrčom, a omora je četinasta šuma. Smrča ima u Južnoj Srbiji svoju južnu granicu rasprostiranja. Ta južna granica poklapa se sa onom, koju je dao Košanin (»Dr. K o š a n i n: Četinari Južne Srbije« u Glasniku Skopskog naučnog društva knj. I. sv. 1, 1925 god.). Iz Sandžaka prodire ona na jug u vidu jednoga klina, čiji je vrh na Karadžici. Ode je sve ima u obliku šume, vidi se u karti šuma Južne Srbije po vrsti drveta, koju smo izgradili g. Hans Em i ja, a izdalo Ministarstvo šuma i rudnika. Na tu karW upućujem za orijentisanje u ovome pravcu, jer će ovde biti izneseni većinom oni podaci, koji se ne mogu videti iz karte šuma. Sa svojim glavnim površinama dopire smrča do padina Prokletija prema Metohiji. Odatle je dalje na jug ima u vidu ostrva u Šari i u Karadžici po Košaninu. Glavne šume smrčeve spuštaju se dakle do padina Prokletija. Velik deo tih šuma je na krečnjaku dobrim delom kraškog izgleda. Na ovoj velikoj površini, koja se nastavlja na Kopaonik, raste smrča na raznim podlogama, krečnim i silikatnim. Spušta se do 900 m. na severnoj ekspoziciji čak i na krečnjaku. To je mahom na klisurastim mestima, koja su sama po sebi dosta vlažna i hladna u sravnjenju sa svojom okolinom. Takav je slučaj u Ibru ispod Rožaja, gde se nalazi na fluvioglacijalnom šljunku i nekadanjim morenama. No tu na levoj strani Ibra, gotovo na toj istoj nadmorskoj visini i na krečnjaku, nalazi se i na južnoj ekspoziciji. Ali u glavnom na otvorenim mestima ona se na krečnjaku penje nešto više, a 900 m. dopire na drugim hladnijim stenama. Na južnoj ekspoziciji se u glavnom spušta do 1200 m., pa i 1100 m. na hladnoj podlozi kao u slivu Pećske Bistrice kod sela Hadževiča ispod sela Alagine Reke, gde se mesa sa bukvom. Međutim u istočnome kraju Prokletija, a iznad Istoka, pojavljuje se ona u ovome krečnjačkom masivu tako od 1500 m. pa na više, stvarno gore na visoravni. Padina prema Metohiji, dakle ona koja služi kao prepreka blažoj klimi, potpuno je bez nje. U selu Stublu kraj rečice Ribnika (Erenik) između Dakovice i sela Junika nalazi se na groblju jedna smrča srednje starosti, visoka oko 10 m. Kako je ovde nadmorska visina 425 m., to je sigurno veštački doneta, što se zaključuje već i po mestu, na kome je. Iznad sela Junika na Golome Brdu na krečnjaku i južnoj ekspoziciji prva smrča kao mlado drvo nalazi se tek na 1300 m. nad morem. Međutim u Dečanskoj Bistrici otprilike spram Krša Celis u samome okritu i nanosu rečice video sam nekoliko sasvim mladih biljaka. Seme je ovde sigurno donela voda. Nadmorska je visina 750 m. Gornja granica smrče dostiže visinu od 2000 m. nad morem, kao što je slučaj u Prokletijama i Bogićevici. Kao sastojina dosta dobre gustinc nalazi se ona još na 1900 m. i tek tada počinje da se razređuje. Već preko 2000 m. pojavljuje se samo pojedinačno. Ovi podaci vrede samo i za ostale povoljne prilike, zbog čega se kod razređivanja sastojine može videti samo uticaj nadmorske visine. Ako su pored nadmorske visine još nepovoljne i prilike zemljišta, onda se ne može dostići pome 458 |