DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 8/1934 str. 7 <-- 7 --> PDF |
sunčane, atmosferske, pa i zemaljske, deluju a početku slobodno, ali sa kulturnim razvitkom čovek ih sve više savladava i udešava svoju akciju tako da ih što bolje iskoristi za svoje privredne ciljeve, kratko rečeno organizuje ih, formira posebne organe i čitav sistem organa šumske privrede. Kao i inače u privredi, organizacija se vrši u prvom redu u nacionalnim granicama; internacionalnog organizovanja ima više u cirkulaciji šumskih proizvoda (internacionalni trustovi i karteli u trgovini i industriji drveta). Nacionalna organizacija privrednih sila u pojedinim zemljama različna je prema prirodi zemlje, karakteru naroda i uticaju vanjskih sila u prošlosti i sadašnjosti. U šumskoj privredi susrećemo u glavnom dva tipa organizacije: privatnu i javnu. U prvom slučaju privredne sile drže u vlasti i organizuju pojedinci ili privatne korporacije; u drugom slučaju one su u vlasti države ili korporacija javnog karaktera. Potpuno slobodne privatne organizacije nema zapravo nikako. Kao svuda tako i u šumskoj privredi država postavlja neke ciljeve i prema tim ciljevima ograničuje ili reguliše vlast i akciju pojedinaca i korporacija. Ona to čini pomoću zakonodavstva i izvršne vlasti. Javno mišljenje, sistem zakonodavstva i sistem izvršne vlasti odlučni su za pravac svake privredne organizacije. Organizacija šumske privrede isključivo javnog karaktera provedena je ili se istom provodi samo u Sovjetskoj Rusiji. Pravilo je za druge zemlje kombinovana organizacija: javna i privatna. Država i samoupravna tela imaju kad više kad manje zemlje, kapitala (svih ili samo pojedinih vrsta) i radne snage organizovanih u svojim rukama i prema tome sa vrlo raznoličnim postotkom učestvuju u šumskoj privredi i posebnim njezinim granama u pojedinim zemljama. Socijalizacija je najjače došla do izražaja u posedu zemljišta i proizvodnji šuma, dok je izgrađivanje javne privredne organizacije u vertikalnom pravcu do sada slabo napredovalo.´ Ali organizacija nije samo u obhku sistema, nego znači i unutrašnje formiranje i raspored organa po sistemu, kao i raspored snaga i uređenje poslova. Unutrašnji organi šumske privrede su šumska preduzeča. Ta preduzeča su javna (državna i samoupravna) ili privatna, a organizuju se prema postavljenim ciljevima. Tu sada organizacija znači sistem instancija i organa i podelu teritorija, srestava, poslova i kompetencije između njih, kao i unutrašnje uređenje i projeldovanje poslova. Organizacija šumske privrede u najširem smislu znači dakle: najpre sistem privrede, zatim unutrašnju organizaciju pojedinih sistema i na koncu uređenje poslovanja. Sistem privrede redovno je stvar istorijskoga razvitka i rezultat delovanja unutrašnjih društvenih sila jedne zemlje, a obično ne izostaju ni vanjski uticaji, kako je napred napomenuto. Iste sile ga i podržavaju, a kako je težak i složen, drži se po pravilu inercije i sam od sebe. Nosioci privredne politike (zakonodavno telo, organi izvršne vlasti, a posredno i savetodavna tela i zastupstva stručnjaka i interesenata) regulišu ga zakonskim propisima i naredbama i primenom propisanih sankcija. Unutrašnja organizacija provodi se prema željama i potrebama vlasnika preduzeča i u pravilu je utvrđena posebnim instrukcijamaupustvima. Međutim i ta je organizacija ograničena u svom razvoju na ´^ E . d r e s zna samo za socijalizaciju šuma. Vidi Endre s Dr. ..: Forstpolitik. S. 439. Berlin 1922. o^o |