DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 12/1933 str. 18 <-- 18 --> PDF |
što je i sam g. Jekić, koji se u svojim »odlomcima iz šumarsko-poljoprivrednog rečnika«1 naročito zadržao na tom užem značenju riječi »gora«, temeljitim obrazloženjem sankcijonisao njezinu upotrebu u gornjem smislu. Kratak osvrt na tu bilješku g. J. Jekića poslužiće mi kao uvod. »Gora je pojam za prostraniju zajednicu potpuno i jednolično razvijenog šumskog drveća...« Razvivši tu definiciju g. Jekić je ilustruje primjerima iz narodnog govora, koji imaju da potvrde raison d´etre toga značenja. Evo nekoliko tih primjera: »to je naše gore list«, »u Moravi je kukuruz kao gora«, »potrebno mi je gore« i t. d. Po g. Jekiću »šuma« i »gora« nisu apsolutni sinonimi (vidi sem toga njegovo tumačenje riječi gaj), ali ipak (ukratko) »gora« znači »šuma«, kao što uostalom i braća Bugari imaju to isto značenje, možda u još pojačanoj mjeri, tako da se i njihov šumarski časopis zove »Gorski pregled«. Koliko znamo, nijedan drugi slavenski jezik nema toga značenja za riječ gora. Nalazimo ga dakle samo u bugarskom (narodnom kao i književnom) jeziku i u istočnom dijelu srpskohrvatskog jezičnog područja. Riječnik hrvatskog ili srpskog jezika J, A. veli, da gora znači mons, brdo i da je to »značenje starije«. Gora = Mons: a) u prvom smislu »kao snijeg na gori«, ravna polja, tvrde gore«; b) u prenosnom smislu: 1) kao hrpa, gomila; zatim 2) kao morski val i najzad 3) kao zaštita. Ali riječnik spominje i značenje »gora« = »silva« »koje je rašireno po svemu primorju i još dalje i ne može se svagda razabrati jedno značenje od drugog«. Hrvatska stručna literatura ne poznaje ovo značenje. To ne znači, da je srpskohrvatski jezik s ove strane (t. j . »preko«) potpuno izgubio to tipično južnoslavensko (t. j . modifikovano2) značenje imenice »gora«, ali za pojam »silva« uzeta je riječ šuma kao podesnija i (što je glavno) kud i kamo je raširenija ovdje, »preko«, kod Srba kao i kod Hrvata. Akad. riječnik veli, da je značenje gora = mons starije. Je li to zaista tako? Među mnogim primjerima iz »šumarsko-poljoprivrednog rečnika« g. Jekića, koji potvrđuju ispravnost i logičnost značenja gora = silva, naišao sam na jedan primjer odnosno jednu poslovicu, koja tom zadatku poslužiti ne može, već naprotiv gornje značenje pojma donekle obara. »Gora se sa gorom ne sastaje, a čovek sa čovekom vazda«. Čini mi se, da se ta srpska poslovica pojavila u doba, kad je »gora« značila samo mons, a ne silva. Jer se gora sa gorom (brdo sa brdom) zaista ne sastaje i »gora« samo u tom značenju (brdo) može biti uspjelom personifikacijom nečeg stalnog, trajnog, nepomičnog. Šuma se sa šumom sastaje, pa čak i spaja: prostrane paljevine i krčevine zarašćuju opet šumskim drvećem. Narod nije mogao stvoriti poslovicu »gora se sa gorom (u značenju šuma sa šumom) ne sastaje, a čovjek sa čovjekom vazda« ; naprotiv on je uvijek instinktivno osjećao, da je šuma jedan veoma složeni, ali ži v organizam, koji može da posluži simbolom bilo čega drugoga, samo ne simbolom ukočenosti i apsolutne nepomičnosti. Ako se dva ogranka jednog te istog jezika razvijaju pod sasvim različitim političkim, kulturnim itd. uvjetima, nikakvo čudo nije, ako pojedina značenja divergiraju. Preradović kaže : »ocvalo je prvo cvieće dolom gorom«; za njega su dakle »gora« i »dô« dva suprotna, dva oprečna poj 1 »Glasnik Ministarstva Poljoprivrede«, br. 39. Beograd 1*332. 2 Smatramo tu modifikaciju tipičnom južnoslovcnskom, jer se nalazi samo . južno-slovenskim jezicima (ne u svima doduše: jer slovenački jezik toga nema): za Ruse, Poljake, Čehe i dr. — gora jest i uvijek je bila samo la montagne, der Berg, mons. 704 > |