DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 9/1933 str. 7 <-- 7 --> PDF |
to opravda. Procena od oka je teška, jer za to treba imati velikog iskustva prema već izvršenim sečama. To je ono što obično nedostaje. Procena po prinosnim tablicama takođe nije mnogo preporučljiva, jer ovakvih tablica još nemamo za naše prilike. Ostaje još jedino procena pomoću podataka delimičnog merenja. To delimično merenje biće u primernim površinama, bilo da se one uzimaju kao kvadrati, bilo kao paralelogrami, bilo kao pruge ili krugovi. Na odluku taksatorovu o usvajanju jednog od ovih oblika ima uticaja oblik zemljišta, oblik šumenajzad vreme, kojim raspolaže. U šumama, gde nema velike razlike u obliku i bonitetu zemljišta, bićc povoljnije uzimanje pojedinačnih primernih površina. Ovakav će slučaj biti, ako u šumi ima i dosta raznolikosti u bonitetu zemljišta, odraslosti i gustini šume, ali su granice tih raznolikosti manje više oštre. Onde pak, gde se u jednom i istom odeljenju nalaze postepeni prelazi iz boniteta u bonitet (široke strane dolina sa priličnom razlikom u nadmorskoj visini, nagibu i dubini zemljišta), biće bolje uzeti pruge. U takvom slučaju mogu se uzimati i krugovi, ali se ovi sa praktičkog gledišta usled gustine šume mogu najmanje preporučiti. Najzad kod većih šuma mogu se ovi oblici i kombinovati. Kada se ima manje vremena na raspoloženju, onda će se izabrati pojedinačne primerne površine. One se ne moraju uzimati u svim odeljenjima. Glavna pažnja ima se obratiti na tipične bonitete i oblike delova šume (uzrast, gustina), kako bi izabrane primerne površine tačno ^retstavljale postojeće bonitete i gustine šume. Te primerne površine služe onda kao uzori, po kojima se cene svi ostali delovi. Ako se ima vremena, treba dobivene podatke srediti i napraviti sasvim privremene prinosne tablice, sa kojima će se služiti prilikom opisa sastojina. Za ukupnu površinu svih primernih površina vredi granica uobičajena u dendrometriji (5% celokupne površine). No to je krajnja granica. Obično ce može proći i sa manjom površinom, a kod dosta jednolike šume i prilično manjom. Što se tiče samoga iznalaženja drvne mase na primernim površinama, mogu reći, da treba uzeti manje prečnice, ali precizne, jer sa manjim je lakši rad, a zatim ima da se mere debljine mladih i slabih drveta. Debljine treba meriti kao i obično u prsnoj visini i to kod svih izdanaka, koji su prešli ovu visinu. Kako se radi o malim debljinama, to i stupljevi debljina moraju biti mali, na 0.5 cm, a kod sastojina odraslih već za seču biće debljina već od 2 cm, pa u obrascu za upisivanje treba predvideti zaglavlja od ove debljine. Za samo merenje važe već uobičajena pravila. Drvna masa se proračunava sa srednjim drvetima. Ova se mogu uzimati za svaki stupanj debljine (srednje u pogledu visine) ili za debljinske razrede ili za sva drveta. To zavisi od tačnosti, sa kojom se hoće da radi, kao i od brzine rada. Izračunata srednja drveta izaberu se u sastojini, obore i kubišu pomoću sekcija, koje se obično uzimaju na 1 m. Tom prilikom se uzmu i svi oni podaci, koji se inače uzimaju u ovakvim prilikama. Ovde su od interesa još dva pitanja, naime hoće li se meriti odnosno ceniti celokupna drvna masa ili samo jedan njen deo i ako će se to vršiti, onda kako ima da se to izvrši u sasvim mladim sastojinama. Kod šuma doraslih za seču, razume se, procenjivaće se drvna masa na celoj površini. Ovo će biti često slučaj u J. Srbiji, gde su ovakve šume manje više jedne starosti, jer su seče bile obično izvršavane na većoj površini. Može se reći gotovo sa sigurnošću, da ne postoje šume ni približno sa normalnim rasporedom dobnih stupnjeva. One su ili skoro skroz dorasle ili nedorasle za seču. Mislim da treba drvnu masu ceniti ili meriti za ćelu 505 |