DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 12/1932 str. 6 <-- 6 --> PDF |
biti napretka. A u koliko su prilike nesređenije, u toliko je potrebnije praktično tehničko znanje i veština u organizovanju privrednih sila.4 Za ocenu i regulisanje šumske privrede u pojedinim državama treba poznavati svagdašnje stanje privrednih sila i fakata u zemlji. Sile, koje se ne menjaju, treba što tačnije utvrditi, a promenljive sile po utvrđenom sistemu pratiti u njihovu kretanju. To registriranje i merenje sila nije lagana stvar, ali je ipak moguće. I ako još nisu internacionalno ugovoreni, jedinice i način merenja prilično su poznati i mogu se sistematski primeniti ne samo za pojedine zemlje nego i za šira područja. Tako skoro sva kontinentalna Evropa meri površine šumskog zemljišta hektarima, a položaj mu određuje po geografskoj dužini i širini, te apsolutnoj visini i inklinaciji. Ima skala i za vlažnost, sastav i fizička svojstva tla, a bonitiranje se vrši .po prirastu. Isto tako .poznate su mere klimatskih faktora (temperaturski stepen, milimetar atmosferskih padanja, stepen naoblačenosti, pravac i jačina vetra). Stanovništvo se ceni po naseljenosti, po unutrašnjoj strukturi i .uposlenosti u privredi, po potrebama, produktivnosti i efektu rada. Šumska se glavnica meri u kubnim metrima, te po dobi i. površini, koju zaprema. Pogonske sile mere se konjskim snagama i kilovatčasovima. Mašine se registriraju po broju, snazi i efektu rada. Transportni putevi registriraju se po tipovima i dužini u metrima. Zgrade se cene po izgrađenoj površini i vrednosti u novcu. Materijal se meri po množini i vrednosti, a kapital uopće monetarnim jedinicama. Ima dakle mera za sve sile angažovane u šumskoj privredi i sve se mogu registrirati, a uporednim merenjem može se kontrolisati njihovo kretanje. I neko registriranje privrednih sila doista se i vrši, ali potpune i sistematske evidencije još nema. Tako zvana šumska statistika ograničava se obično na svojinu i površine šuma po vrstama drveta, uzgoju i starosti. Masa drveta i prirast iskazuje .se ponekada, ali nesigurno, a retko kada ima podataka i o broju pilana, mašina za preradivanje i nekih kategorija uposlenih radnika. Vreme je, da se ide dalje. Kako je napred rečeno, stalne privredne sile treba utvrditi što potpunije. Od elemenata klime treba imati pouzdane podatke o temperaturama, atmosferskim padanjima i vetrovima. I zemljište treba poznavati, bar po geografskom položaju i nadmorskoj visini. Promenljive sile treba sistematski registrirati i upoređivati u utvrđenim periodima. Tako površine šumskog zemljišta treba upoređivati i apsolutno i relativno (prema čitavoj površini zemlje), a i po bonitetu; šume po uzgoju, vrstama drveta i dobi (sa masama, prirastom, faktičnim etatim. a seče i izrađenim sortimentima) ; radne snage po načinu uposlenosti, množini i ceni rada; kapitale po vrstama (upravne i prometne zgrade, stalni izvozni putevi svih kategorija sa voznim parkom i živim motornim silama, instalacije za preradivanje sa mašinama, oruđem i drugim inventarom, obrtni kapitali, t. j . novac, materijal i roba), po množini i po vrednosti. Uporedo treba evidentirati šumovitost zemlje prema naseljenosti, zatim domaće potrebe i izvoz drveta iz zemlje. Samo po ovako potpunoj slici može se ceniti pravo stanje, kapacitet i razvitak šumske privrede i na osnovi solidnog poznavanja fakata preduzimati smišljeno regulisanje. 4 Od kolike je to važnosti za prilike u našoj državi, pokazao sam u članku: Šumska privreda u savremenoj tehnici. Tehnički List, Zagreb 1921,s. 178. 692 |