DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 10-11/1931 str. 33 <-- 33 --> PDF |
pokriva sa pojmom obradivog zemljišta u granicama, kako ih postavlja § 2. za pojedina područja i srezove, a pojam »šireg maksimuma« sa onim »zemljišta uopšte«. Upućuje na to i sadržina toč. 2. § 14., kojom se određuje, da će se »u svakom slučaju računati u širi maksimum i one neobradive površine, koje je veliki posjednik iza 27. februara 1919. godine — bilo dozvolom bilo bez dozvole — otuđio i u zemljišnim knjigama preneo na druga lica«. Iznimku čine samo one prodaje, »koje su izvršene po čl. 38- Finansijskog Zakona od 31. jula 1925. godine«. No zakon ne isključuje mogućnost, da se u širi maksimum uvrste i obradive površine, u koliko takovih povrh namirenja užega maksimuma ima, a za agrarne svrhe upotrebljene nisu. Namirenjem užeg i šireg maksimuma osigurala bi se zapravo veleposjedniku ona površina, koja u smislu § 2. zakona ne potpada pod ekspropriaciju. Zakon ali dozvoljava (§§ 15., 16. i 17.), da se veleposjedniku povrh takovog užega i širega maksimuma ostavi još i veći broj jutara kao neki višak i to od one površine, koja se može eksproprisati. To je »supermaksimum«. Potrebu ostavljanja takovog supermaksimuma i veličinu njegovu određuje za svaki slučaj zasebice ministar poljoprivrede po predlogu naročito u tu svrhu imenovane komisije (§ 50.). U taj supermaksimum ulaze onakove obradive, a raspoložive površine, koje bi preostale nakon namirenja užega i širega maksimuma. To su u prvom redu vinogradi, razni deputati, rasadnici, zemljišta potrebita za izdržavanje pepinjerskih gajilišta, stoke, ergele, za gajilišta sjemena, proizvodnju pirinča, koncesionirane ribnjake i t. d. — prvenstveno opet između svih drenirana zemljišta i zemljišta na području vodnih zadruga. U taj se supermaksimum mogu staviti i druge površine potrebite za uzdržavanje raznih kulturnih ustanova (§ 17.). Prema tome uz uži i širi maksimum ne može da bude predmetom ekspropriacije ni taj dozvoljeni supermaksimum (§ 10. toč. 1. i 2.). Postavivši ova načela govori zakon o tome (glava ..), tk o sv e mož e bit i subjekat agrarne reforme (§ 18.—27.). Interesantno je, da pored »mjesnih interesenata, seoskih zanatlija, dobrovoljaca, optanata i drugih kolonista, države, samoupravnih tijela, skupina zemljoradnika, pravnih lica sa opšte korisnim svrhama« mogu subjektom agrarne reforme biti još i absolventi viših i nižih gospodarskih škola (§ 27.). Zakon opravdano određuje, da prvenstveno dolaze u obzir mjesni interesenti iz okolnih, dotičnom veleposjedu bližih sela, a između ovih opet ponajprije one poro dice, koje broje više muških članova, pa onda porodice sa manje zemlje. Iza toga optanti, kolonisti i t. d. Nijedan agrarni subjekat ne može dobiti više jutara, nego je potrebno, da za jedno sa vlastitom zemljom bude svega 10 jutara. Tek onakove porodice, koje broje više od 10 duša, mogu prema raspoloživosti zemlje na svakog daljnjeg člana porodice dobiti još najviše do 1 jutra- Seoskim zanatlijama, koji ne žive isključivo od svoga zanata, mogu se dodje ljivati manje površine zemlje tek po podmirenju zemljoradnika. Za dobrovoljce vrijedi u svemu Zakon o dobrovoljcima. Ako je još iza svega preostalo zemlje, koja je slabijeg kvaliteta (§ 23.), može se ova dodijeliti agrarnim interesentima i kao višak, tako da bi sveukupno mogao imati i do 20 jutara. Država, samoupravna tijela i pravna lica sa opšte korisnim svrhama mogu tako đer da budu agrarni subjekti, kada se radi o podmirenju njihovih potreba. Potrebu ekspropriacije u korist ovih subjekata utvrđuje za svaki slučaj ministar poljoprivrede (§ 54.); isto i veličinu površine. Apsolventi viših i nižih gospodarskih škola mogu dobiti podvodna obradiva zemljišta, koja bi preostala iza namirenja svih ostalih subjekata — sve do 60 jutara. O odštet i govori glava III. (§ 28.—39.). Osnovica za ustanovljenje visine odštetne svote je čisti katastralni prihod i to prema stanju od 27. februara 1919 (§ 28.). No po § 38. »ako se kultura navedena u katastru, koji je važio na dan 27. februara 1919, ne 479 |