DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7/1930 str. 18 <-- 18 --> PDF |
upravo na onima, gdje je binomska struktura ili sasvim ili barem prilično izrazita. Tu činjenicu treba da naročito istaknemo. Na grafikonima ploha broj 6, 7 i 8 razabire se i znatan mortalitet jačih stabala, što je i omogućilo, da se uopće mogla obrazovati ta potstojna sastojina na progaljenim, svjetlijim mjestima. Razmjerno velik mortalitet stabala tanjih dimenzija jasno se razabire i na ostalim plohama. Zbog toga se promijenilo izrazito stanje kososti, koje je postepeno nakrenuto prema nejasnim prelaznim tipovima spram binomske raspodjele. Konačno, mortalitet na 15. primjernoj plohi, koja i pored znatne nadmorske visine pokazuje tipično stanje kososti, nap a dn o je malen. Iz navedenih se podataka može izvesti zaključak, da u znatnijim nadmorskim visinama mortalitet naročito pogađa stabla najslabijih promjera, ne dajući im da žive i da uraštuju u odrasliju sastojinu. Za izrazitu je binomsku strukturu upravo tipična pojava, da manjkaju stabla tanjih dimenzija. A nema ih zbog njihovog znatnog mortaliteta . Odatle dolazimo do dalnjeg zaključka, da su binomska struktura i njoj slični prelazni oblici prouzročeni jedino znatnim mortalitetom stabala tanjih prsnih promjera. Prema tome riješenje pitanja binomske strukture i njoj sličnih prelaznih tipova poklapa se zapravo sa ustanovljenjem uzroka tolikom mortalitetu tih stabala tanjih d e b 1 j i n s k i h s t e p e n o v a. 6. Upliv staništa na mortalitet. Vidjeli smo, da se potpuna binomska struktura i njoj slični prelazni oblici redovno pojavljuju tek u znatnijim nadmorskim visinama — kao specifična osobina sastojina tih viših regija. Nije stoga daleko pomisao, da su specifične prilike staništa tih visokih regija doprinijele znatnom mortalitetu stabala tanjih promjera, a time i formiranju tipične binomske strukture, odnosno njoj sličnih prelaznih oblika. U staništu — u najširem značenju toga pojma — mogle bi se stoga potražiti one izvanje sile, koje su eventualno proizvele ovakovu strukturu prašume. Potrebno je stoga, da se definiše pojam staništa i utvrde njegove osobine. Mjesto, na kome neka biljka raste, u topografskom je pogledu njeno stanište u užem smislu ili stojbina. Naprotiv, u fiziološkom i šumarskom pogledu razumijeva se pod staništem u širem smislu skup zajedničkog djelovanja svih onih faktora, o kojima ovisi porast biljke (das Zusammenwirken aller Faktoren)1. Stanište, promatrano u tom širem smislu, jedna je kompleksna veličina, sastavljena iz raznih faktora. Prema B ü h 1 e r u faktori staništa jesu ovi: 1. klima, 2. položaj, 3. tlo. Ali i pored ovoga jasnog specificiranja pojedinih faktora staništa ipak je teško razlučiti i odijeliti učešće i posljedice svakog pojedinog. Teško je stoga utvrditi, koji je od navedenih faktora najviše doprineo znatnom mortalitetu tanjih stabala, odnosno postanku binomske razdiobe. Stoga C i e s 1 a r2 s pravom navada, da se djelovanje pojedinih vegetacionih faktora nikada ne smije promatrati izolirano i bez veze s ostalim: »es besteht stets ein Junktim zwischen ihnen und bestimend wirkt jener 1 Dr. Büh l er: Waldbau, L, str. 67—68. 2 Dr. A. Cieslar : Licht-und Schattenholzarten. Lichtgenuss und Bodenfeuchtigkeit. Wien 1909. str. 14. 328 |