DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5/1930 str. 47 <-- 47 --> PDF |
Kako map red napomenuh, svi kulturni i prosvećeni narodi (mislim tu šire narodne mase), znaju već odavno, šta znače šume za život jednog naroda, za svakog ipojedinea i za ceo ovaj svet, što ga pokriva kapa nebeska. To zna — neko manje, neko više — i jedan iprocenat našeg naroda. Toga su naročito svesna naša šumarska nadleštva, koja sam napred spomenuo, ali toga nije svesno ili je nedovoljno svesno oko 85% našeg naroda u Bosni t. j . gotovo ceo seljački stalež i jedan dobar deo tako zvanog čaršijskog sveta. Opšte je poznato, a i razumljivo i prirodno, da je život i opstanak baš tih ..svesnih, naročito seoskih masa najviše i najneposrednije vezan za šume i to u mnogim i raznim oblicima. Neverovatno je, nerazumljivo i neprirodno, upravo jedna žalosna, ali istinita činjenica, da su baš te naše široke narodne mase ne samo ravnodušne prema šumama i njihovom prosperitetu, opstanku i budućnosti, nego najvećim delom upravo neprijateljski, direktno vandalski raspoložene prema šumama, pa ih uništavaju, igdjegod stignu — i gdje im to treba i gdje ne treba. Njima je uništavanje šume, ne birajući sredstava, prosto jedno satansko uživanje. Kod tih naših narodnih masa postoji neki čisto prirođeni, atavistički nagon, instinkt za uništavanjem šume; neka, da se tako izrazim, krvožednost za to, kao kod vuka, koji kad upadne u tor ovaca, pokolje sve do jedne i složi na gomilu — napravi bar neki red, a naši seljaci nemaju ni te osobine u šumi! Evo, to bi uporedenje najbolje odgovaralo za odnos našeg čoveka iz mase prema šumi, tom divnom Božjem daru i zemljinom ukrasu. — Da me se ne bi krivo razumelo, ja ovo govorim i tvrdim općenito, principijelno, jer ne poričem, da i među seoskim svetom ima izvestan deo ljudi, koji potpuno ili bar donekle pravilno shvaćaju važnost, potrebu i ulogu šuma, kao što smelo tvrdim, da ih ima dosta među našom inteligencijom, pa i visokom gospodom sa doktorskim titulama, iz svih staleža i sa svih položaja, koji su potpuno ravnodušni prama sudbini i stanju šuma, a ima ih prilično i takvih, koji odvratno, sebično, materijalistički gledaju na šume. Oni u njima samo vide jedino objekt za eksploataciju, vrelo ličnog ili koterijskog bogaćenja, da bi se lako došlo do novaca, ugodno, bezbrižno i gavanski živelo. To su sramni i gadni paraziti na narodnom telu, koje treba prezreti, odbaciti, osuditi i kazniti. O šumama, kao narodnom dobru i izvoru mnogobrojnih koristi i blagostanja, a o šumarstvu kao nauci mogle bi se napisati, kao što su i napisane, ćele serije knjiga. Toliko je i tako važna ta oblast šumarstva, pa se, u ovakvim zgodama kao danas ovdje, može da o ovom predmetu govori i izlaže samo u najopštijim crtama i pojmovima. Koristi su od šuma veoma mnogobrojne i raznolike. One su direktne ili indirektne, pa se ovom prilikom ne mogu one sve pobrojiti, te ćemo se zadovoljiti s tim, da istaknemo samo neke od njih, po mogućnosti najvažnije. 2. Šume i narodno zdravlje, odnosno fiziološko življenje. Važnost i uloga šuma sa stanovišta čovečjeg života vrlo je velika. Poznato je, da šume naročito žive nekim razvojnim životom poput čoveka i ostalih pokretnih živih bića, samo na jedan sasvim drugi način, koji neću ovdje objašnjavati u detalje. Drveće se također hrani. Ono raste, sazreva, stari i napokon propada, umire svojom prirodnom smrću ili usled neke druge spoljne sile ili bolesti. Ono diše, t. j . prima u se i ispušta iz sebe tvari i elemente u nevidljivom (za prosto oko) i plinovitom stanju, kao što nešto sjično biva i kod čoveka, kad diše. Drveće diše pomoću lišća, odnosno četinja, a čovek i mnogobrojna bića iz životinjskog carstva dišu pomoću pluća. Drveće se donekle i hrani pomoću lišća, ali glavnu hranu prima kroz korijen, žilje, koje služi kao neka sisaljka za sisanje hrane iz zemlje, a osim toga održava stabla, da stoje u prirodi uspravno, u dubećem stanju. Što su čoveku stomak i pluća, to su drveću lišće (četinje) i korijen (žilje). Covek kod disanja udiše zrak i taj tako udahnuti zrak prerađuje pomoću pluća, ali kao što kod svake prerade ima otpadaka, ima ih i ovdje; ima 253 |