DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6-7/1928 str. 23 <-- 23 --> PDF |
Temeljem svegai predlažem: 1. Da se pristupi pokusima praktičnog iskorišćavanja smrekove smole. 2. Da se provede kemijska analiza smrekove smole. Ing. Zlatko Turkalj 0 rentabilnosti bukve. U »Šum. Listu« za maj o. g. str. 251. iznio je gospodin Andrija Perušić, direktor Ogulinske Imovne Općine svoje gledište o rentabilnosti bukve i ustvrdio da »mnogi mladi šumarski stručnjaci pokazuju u praksi veliku averziju prema bukvi. Oni su takovo neraspoloženje vjerojatno donesli iz školskih klupa (!), gdje su čuli govoriti, da se bukva crveni od stida, što ništa ne vrijedi«. Budući da je pisac među mlađima istakao i mene kao protivnika bukve, smatram da je potrebno, da ukratko izložim svoj sud o rentabilnosti bukve. Ovo činim naročito zato, jer je to za nas vrlo važno pitanje. Bukva u nas zaprema 60 do 70% površine svih šuma. Pitanje njezine vrijednosti u poredenju s jelom i smrekom kod naprednih naroda odavno je riješeno u korist jele i smreke a na štetu bukve. Istina je, da mi mladi šumari gledamo drugim očima nacionalnoekonomsku ulogu šumskog gospodarstva, nego se to prije gledalo. Ta se uloga manifestuje u težnji, — u što kraćem vremenu sa što manje troška postići što veću korist od kapitala uloženih u šumsku proizvodnju. Najvažniji je kapital šumske proizvodnje zemljište, pa je stoga težnja svakog razumnog ekonoma, da od zemljišta, tog primarnog kapitala šumske proizvodnje, .dobije što veću zemljišnu rentu. Pristaše te nove škole poznati su pod imemoim »Bodenreinertrâglera«. Pod tim su imenom priznati njemački šumari podigli svoje šumarstvo do zamjerne visine. Zato je razumljiva i naša težnja, da i mi našet šumsko gospodarstvo dovedemo barem približno do te visine. Držim, da je u pitanju rentabilnosti bukve dovoljno držati pred očima na šumski objekt u našoj neposrednoj blizini, o kom smo već nas dvojica vodili diskusiju. U tom objektu »bukva i kraj svoje rastuće vrijednosti daleko zaostaje za četinjačama«. Taj je objekt posjed kneza Thurn Taxisa u Gorskom Kotaru, gdje se šumarska nauka već preko pola stoljeća pravilno primjenjuje. Tim je objektom, prema mišljenju naših profesora, čijem sudu i ja lično dajem punu važnost, najbolje gospodareno u državi. Kao živi dokaz tome ističem zadnju licitaciju na ovom posjedu od 26. aprila ove godine u Delnicama. Na njoj je izneseno na prodaju 21.830 m;i jelovine, procijenjene na Din 1,997.150.—, a prodane uz cijenu od Din 2,861.042.—. Kod te su se licitacije natjecala u svemu 42 šumska trgovca, koji broj nije još dosad ni kod jedne licitacije u našoj državi zabilježen. Ponuđene su cijene kreću za pojedine šumske predjele od 100 do 175 dinara po kubnom metru. A to je cijena, koja se kod nas nigdje za jelovo drvo ne postizava. Mogao bih reći, da se veća cijena za jelovo drvo ne postizava ni u Saskoj. Prema tome je upravo ovdje uspostavljen neki paritet ovih šuma s onima u Saskoj. 1 bukovina u ovom kraju ima svoju visoku cijenu, koja maksimalno dosiže do Din 50.— po kubnom metru na panju. Dakle je najviša cijena bukovine još uvijek tek trećina cijene, koja se plaća za jelovinu. Ovo je uporedenje cijena bukovine i jelovine u šumi na panju daleko važnije za nas šumare kao producente, nego cijene, koje g. P. navodi za sušačku luku. Njegove se cijene mogu odnositi na najizabraniju bukovu robu, koje imade jedva nekoliko pro cenata od sveukupne mase bukovine^ Meni je poznatoi, da je izabrana roba jelova i smrekova daleko veća i na sušačkom tržištu ul cijeni, nego to g. P. ističe. Prema izjavi ovdašnjih šumskih trgovaca, sve cijene jelovini na sušačkom tržištu daleko nadmašuju cijene g. P. A to je i razumljivo, jer bi inače bio absurdum platiti za jedan kubni metar stojećeg jelovog drveta u šumi 175 dinara a dobiti za gotov trupac na Sušaku 200 dinara. 285 |
| ŠUMARSKI LIST 6-7/1928 str. 24 <-- 24 --> PDF |
Onu tvrdnju, da je cijena na panju jelovini 30 dinara po m3, a bukovini 45 do 50 dinara po m3 prihvaćam u slučajevima, gdje je izvoz bukovine lakši a jelovine teži, odnosno, gdje su bukove sastojine bliže prometalima nego jelove. Ta je tvrdnja moguća i u slučajevima, kad se radi o prodaji na panju prezrelih i naskroz okružljivih jelovih stabala. Nu držim nemogućiimi, da bi danas iz jedile te iste mješovite sastojine bukve i jele, gdje se i jedna i druga vrsta u zrelom stanju prodaje uz naknadnu premjerbu, mogla biti cijena bukvi veća nego jeli. Sve mnogobrojne pilane od Ogulina pa do Fužina podignute su sve u cilju iskorišćavanja jelovine a nipošto bukovine, pa je to valjda i najveći dokaz veće vrijednosti jele nego bukve. Od cjelokupne svjetske trgovine drvom circa 90% otpada na meko drvo (najvećim dijelom smrekovinu i jelovinu), a tek 10% otpada na tvrdo drvo. U normalnim predratnim prilikama, u koje se i mi danas polagano vraćamo, rasla je cijena mekanom drvu uporedo sa cijenama kamenog ugljena i gvozda. Poznato je, da je na svjetskim burzama, kad je rasao kurs akcija montanske industrije, odmah iza toga slijedila i viša cijena mekanom drvu. To dolazi odatle, što je u današnje doba »mahnitog (!) studija i tehničkih pronalazaka« upotreba gvozda, betona i t. d. tijesno povezana o veću upotrebu mekanog drveta. To nam uostalom pokazuje i savremeni građevni obrt, koji se naročito razvio u gradovima. A gradovi su daleko veći konzumenti drva nego sela. U pogledu produkcije sveukupne mase u istoj ophodnji zaostaje bukva daleko iza smreke i jele. Dok se cijena bukve spram jele odnosi kao 1 : 3, odnosi se u pogledu produkcije mase kao 1:2, jer je ukupna proizvedena masa na jedinici površine kod bukve za polovinu manja od mase smreke i jelove. To nam pokazuju prihodne tabele za ove vrsti drva. U današnje vrijeme nije to od male važnosti, jer savremene ljudske potrebe traže što veće produkte zemlje i to daleko više u kvantitativnom nego li u kvalitativnom pogledu. Toliko o rentabilnosti bukve spram jele u finansijskom pogledu. Tu se, kako vidimo, ne da ništa izmijeniti u korist bukve, — barem ne u dogledno vrijeme. Potrebu bukve u četinjastim sastojinama utvrdila je nauka o uzgajanju šuma, koju ne poriču pristaše »Bodenreinertrâgler-a«. Tu nauku mi mlađi šumari u punoj mjeri visok» cijenimo i u svom radu ne navješćujemo rat bukvi do istrebljenja, jer da tobože »skidamo bukvu kamo stignemo«. Ali ta važnost bukve u šumskom gospodarstvu´ nije u njoj samoj kao takovoj nego u onim vrijednijim vrstama, s kojima je ona u zajednici (u visokim planinama uz smreku i jelu a u prigorju hrast). Uloga bukve, koju ona prema tome u mješovitim sastojinama vrši, daleko se više cijeni u nauci »Bodenreinertragler- a« i pristaša zemljišne rente^, nego što je faktična njezina vrijednost na tržištu. Mi smo mladi šumari osvjedočeni, da visoke cijene jelovine i smrekovine u gorju a hrasta u brežuljcima mogu biti samo, ako materijal potječe iz mješovitih sastojina s bukvom. U mojoj šumskoj upravi Delnice ima mnogo eklatantnih primjera, gdje je i pomlađivanje jele moguće samo u smjesi s bukvom, dok je ono u čistim jelovim sastojinama vrlo teško, gotovo nemoguće. Kako vidimo, ima razloga, koji govore, da se bukva u izvjesnom razmjeru mora podržavati u četinjavim šumama, ali ti su razlozi direktno šumsko-uzgojne a indirektno finansijske prirode. Idealnu smjesu jele i bukve određuje naša nauka približno u istom omjeru kako stoje i njihove mase t. j . % jele i /i bukve. Postići tu smjesu valja da je glavni cilj našega rada i logično tome, moramo na taj omjer skidati bukvu kamogod stignemo. U ovo se izlaganje osnovnih principa najnovijih pravaca šumarske nauke ne bih upuštao, da se od vremena do vremena ne iznose u javnost neke bojazni o lošem pravcu rada mlađih šumara indirektno prigovarajući i osnovima naše šumarske nastave. Ta bojazan nije opravdana. U našoj prostranoj državi ima toliko prirodnih uslova, daše 286 |
| ŠUMARSKI LIST 6-7/1928 str. 25 <-- 25 --> PDF |
sa pojedinom vrsti drva postigne najviši finansijski efekat a potom i jele spram bukve- Ako se u toj težnji ugledamo u rezultate uspjeha drugih naprednijih naroda, držim, da je posve opravdano. U kulturnom je progresu svakog naroda, pa i nas, da se koristimo postignutim rezultatima nauke ostalih naprednijih zemalja. Ing. Stjepan Frančišković HACTABA . ..... .......... .............. ......... ..... y ...*. . ...... ......, .... y ..... ........... (........., ....., .... ....) .......... 50—60% .. ...... ........ . .... ....... ...... . y ........ .............. ....... (........., ....), ....... ... ....... . .. ....... ......., ... ..... ...... .. ..... ..... ... ...... . ...... ...... ......... ...... ... ... ... ... 10,2% . ....... .. .. 718.956 ... .... ....... .. ... .. .........., .......... .. ...... ......... ............ ........, ......... ......... ....... ................ ....... .... ....> ....., ... .. .... ...... . .............. y ... ......... ......... ......... ...... 0 6 . a . . ..... . . . a . . ..... . . . a . . ..... .. .. .. ..... 4.910 ........ 49.435 ..... ........ 25.673 .......... 2.157 .......... 8.377 ..... 41.628 ........ 00.638 ......... 8.160 .......... 30.269 ....... 20.430 .......... 2.145 ....... 23.406 ........... 14.235 ........, 7.703 ........ 9.393 ........ 8.660 ......... 12.672 ....... 12.820 ....... 10.146 ..... 19.150 ....... 13.586 ....... 25.919 ...... 74.486 ......... 9.404 .......... 524 ......... 7.063 ......... 53.693 .......... 35.723 .......... 3.162 ...... 21.470 ...... 8.973 ........... 7.933 ........... 15.003 .... ........... .............. ...... je ........ ......; ....... .... ....... ...... .. 60» (Q. sessilis) . .. 63» (Q. pedunculata) a ..... ....... ... . ....... ...... (Q. occidentalis — .....). ............... ......... ..... y ..... ....., ... ......... ......., .... KO ce ...... ..... .... .... ...., .... ...... ....... .......... y .... ....... .... ... ..... .........., ... .... .... ..... . ....... ........ . .... ......... ...... ..... ....... ......., .. ........., ............, ........, ........., ........ . ...... ... ..... .. ...... ... ....., ...... ... ..... .. ..... ......... ........ .. .......... . ....... ..... ..... ........ ......... ce ........ ..... ........ . ...........; ..... .... . ...... .... ....... .. .............. ........ y ............. ..... .. ......... je ........ Q. pedunculata Ehrh. (......) ....... .... ...... . ..........., ..... ......... ......... Q. sessilis Ehrh. (......) je ......... .. .......... . ......... ......., ..... .. ..... ........ . .. .... ...... . ........ ...... Q. conferta Kit. (......) .... ........, .... ........ ...... ........ ..... Q. pubescens Wild. * .. ...... .......... ............ ........ ....... ........... ..... . ....... .............. ........ ..... 287 |
| ŠUMARSKI LIST 6-7/1928 str. 26 <-- 26 --> PDF |
(..... .......) ..... .... .. ......., ....... ........, .. .......... . .. ......... ......., Q. cerris L. (...) ...... ce .... y .........., .... ...... ....... . .......... ce ......... ....>...... Q. ... L. (.......) ...... .. ......... ....... . .... .......» i. ... »terra rossa«. Q. coccifera, Q. suber, Q- pseudosuber, Q. macédonien . Q. aegilops — .... ....... .... ......, .. ...... ........ . ......... ...... . y ....... ........ .. .... ....... ........ Ha .......... ...... (erape, .... . .....) ..... ... Q. ..., Q. aegilops, Q. pseudosuber . Q. suber ... ...... ........ ....., .... ....... .... ..... .......... .............., ... .... ..... ...... .. ........ . ...... . ........... ....... (........, ..... . ...) ...... ce ... .......... ..... ......; ..... ... .......... ....... . ..... ......., .... Q. crispata ..... ..... ...., na ....... .. je .... . ..... . ..... ....... ..... ...... ..... ... ....... ...... ........ ........ ..... ......... . .. ......., ... ....... . .... (....., .. .......). .. ....... .. ... .. .. ........., ..... y ....... ....... ..... .....-....... ......... ... (Q. pinnatifiđa . Q. crispata) ........ Q. pubescens-s., a ......., .... . ....... (.......). ..... ..... ... . y ....... ......., ... .. ....... . .. ...... ....... no ....., ... ... Q. pinnatifiđa- Ha ......... . .. .. ..... ........ ....... ........ .... .. .......... ...... .. ...., ..... ...... . ..... ....... . ......, .... .. ....... ..... . ....... ...., ..... .. ........., ....... ... ... ......... ... .........., .... ..... .......... .. ...... ..... ..... . ...... ......., a ... ....... .... . ....... ... ........ . .. ....-......., na ........ ......... ...... ..... je ...... ....... . .. ....... ..., ..... . ..... ......., . ....... ..... no ...... ... ....... . ......; no ...... — ......., a ... ....... .... ..... . .... .. ...... na .. .........., ..... ..........-......... ........, ....... ... Q-pinnatifiđa . Q. crispata, a ....... . ........ Ha ... ....., ... .. ..... ...., . .. .. 800 . .. .., a ...... . ... .... ......... (.. ...... ....—........) ........ .. .... .......... .. ...... . ..... ....... . ....... .. ......... ......., ..... .. ........ . na ... .......... ce ....... ......... ... . 0. coccifera L. (.....). Ha ... ......... ... ...... ..... ... ........ .....; ..... ....... ..... ..... 800 . . ...... ce .. ....... no ........., ...... . ..... .........; ......... ... ce ...... .. ........., .... .......... ......... .. ........ (..... ......) .. 500 . .. .. ........ ce ....., Q. pinnatifiđa . ....... .. 500 . na .. .... ... ...... . ..... . ..... .... .. ........ ..... 800 . na ...... ..... ..... ......, ... .... ...... ...... ....., .... ce .... ... y ..., ... ra ..... .. ........ Ha ........ (.......) ...... ...... ..... ....... ... .... ......, .... na 1000 . ....... .... ...... .. .. ...... on ce ......, y ....... .. ........., .. ..... ........, ... .. ce ....... ......... . ....... „......." je ...... .. ........ na .. ..... .... ....... ........, ..........., ....... . ..... (.....). . ........... ....... .... .... ....... ...... ... ........ ..........., ...., na ... na ... ........ ......, .... je .... ........ ............., ... .. ....... ...... ......... ...... (.. 300 .). ...... ..... ....... . .... ce .... ... .......; ........ ..... ....... ...... .. ´......... .. ..... y .......... ....... ......, .... y ........ ....... ...... Ha ..... ...... .... ce ......... ..... ....... . ....... ... ....... ..... .... ce .... .... . .... ce y ....... ..... .. ........ ... .... .... .. ....... ... ......... ..... ...... ... .... . ........... ...... . .. ... ....... ... ....; ..... .... ....... na ..... ... ....... .... .. ... ........ 288 |