DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 10-12/1921 str. 38 <-- 38 --> PDF |
Fen je dobro došao u jesen i pri kraju zime. U mnogim alpijskim dolinama on donosi proleće i za 24 časa otopi, sneg debeo od 35 do 40 cm. Bez njega mnoge od ovih dolina ne bi mogle biti naseljene. S druge opet strane njegovo je dejstvo štetno, jer podiže bezbroj lavina, koje svake godine staju Švajcarsku mnogih ljudskih žrtava i prouzrokuje velike požare. Statistika pokazuje, da je u periodu od 1877. do 1892. godine šteta od požara, prouzrokovana Fenom, iznosila 122 miliona franaka. Kad Fen duva u vremenu cvetanja voćnjaka, on prouzroknje silne štete sušeći cvetove, ali je za to u jeseni od koristi, jer ubrzava sazrevanje voća i grožđa, kome mnogi krajevi imaju da zablagodare za dobar kvalitet svoga vina. Najjače dejstvo^ severnog hladnog vetra zv. „Crni biz", oseća se u okolini Ženevskog i Najšatelskog jezera, koji sa visine Jure baca teške mase hladnog vazduha sposobnog da za kratko vreme ogoli obale obih jezera. Stalne vazdušne struje su škodljive porastu drveća i zbog toga je vrlo često visinska granica drveća mnogo više zavisna od vladajućih vetrova, nego li od temperature. Tako u Juri jaki zapadni i severni vetrovi sprečavaju šumu, da se podiže iznad 1500 m. visine. Isti slučaj je i na Rigi i dr. mestima. Severo-istočni i severni vetrovi duvaju mnogo rede, što je sreća, jer je njihovo dejstvo razoravajuće, naročito u Juri. Godine 1911. izmedju 21. i 22. decembra na obalama Najšatelskog i Bjelskog jezera, samo za jednu noč oborio je severni vetar 200.000 kub. met. drveta. Jele od 80 do 100 cm. u prečniku, pa čak i bukve debele od 60 do 80 cm. obarane su i lomljene kao palidrvca; dejstvo u toliko poražavajuće, što su bukve u to doba bile bez lišća, pa kao takve i manje napadna površina za vetar. Inzolacija, (sunčano zračenje) oblaci i magla. Za potpunu karakteristiku lokalne klime, neophodno je potrebno i poznavanje inzolacije. Odavna se već zna, da visoke alpijske doline imaju mnogo jaču inzolaciju od mnogih mesta na Platou, gde ima mnogo magle. Skraćena vegetativna perioda na visinama dobija u inzolaciji jačim uticajem sunčanih zraka izvesnu naknadu i to u toliko više, što je na visinama vazduh čistiji i dnevna |