DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 20 <-- 20 --> PDF |
— 308 — Ograničavanje šuma u Srbiji. Našim čitaocima poznato je iz raznih članaka o šumarstvu u Srbiji, da pitanje o svojini šuma nije još konačno reaeno, i i da ima mnogo šuma i čitavih planina, na koje pored države polažu pravo svojine pojedina sela pa i privatna lica. Prošlih godina pisato je u našem listu o tome, na osnovu kakovih zakonskih propisa ima se izvršiti ograničavanje državnih šuma, kakvi dokazi služe pojedincima i selima, da dokažu pravo svojine na izvesne sume ili njihove delove, na kakve su teškode komisije pri radu nailazile i t. d. Ovim člankom namera nam je, da upoznamo naše cenjene čitaoce sa suštinom rada ovakove komisije za ograničavanje državnih šuma, odnosno da dovedemo Čitaoca na sam teren, i da ga upoznamo sa komisijom, koju će pratiti od prvoga dana njezinog sastanka, pa sve do svršetka rada u jednoj planini. Pre nego što predjemo na sam opis, spomenuti nam je, da se je sa ograničavanjem državnih šuma u Srbiji odpočelo 1891 god., koji je rad nastavljen 1892 i 1893 god,, a tada je zbog političkih trzavica i financijskih neprilika obustavljen. Nakon toga sljedovali su novi zakoni, koji su ceo taj rad oglasili za nevažedi, te je tek 1900 god. na osnovu novoga zakona preduzeto ponovno ograničavanje, koje je te godine prekinuto, a 1902 nastavljeno. Ali usljed opšte poznatog državnog preokreta 1903 izmenjen je i zakon o šumama, a ograničavanje državnih šuma postavljeno je na novu osnovicu, po kojoj de državi ostati manje šuma nego po zakonima ranijih godina, ali u ovako ograničenim šumama, nede se više modi vršiti nikakove ispravke, jer se je država dužna na njih kod suda ubaštiniti prije, nego što se komisija razidje, i izvaditi pismen dokaz o svojini istih. Sa radom jedne takove komisije iz 1904 god. upoznati demo cenjene čitaoce, a držimo, da de nam to pođi za rukom, jer smo imali prilike pratiti jedan od tih radova od početka do kraja. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 21 <-- 21 --> PDF |
— 309 — Komisija za ograničavanje državnih šuma sastoji se od tri žlana, postavljena kraljevim ukazom, od kojih dvojica moraju biti iz sudske struke, a jedan narodni poslanik. Stariji član sudske struke ujedno je predsjednik komisije a mladji sekretar, U ukazu, kojim se komisija postavlja, označeno je, koju će državnu planinu ta komisija imati da ograniči. Tako postavljenoj komisiji odredjuje ministar narodne privrede dan i meato sastanka, kao i polaznu, tačku rada. Prije, nego se komisija sastane, izvesti se od strane ministarstva narodne privrede načelnik sreza, u kome de se rad odpoČeti, i dadu mu se potrebna naredjenja o podpomaganju komisije u njenom radu. Načelnik sreza dužan je odmah izvesti sve općinske sudove^ u čijim će se atarima sume ograničavati, i narediti im, da komisiju za vreme njenog rada, imadu smatrati kao državnu kancelariju, i izvršivati sve njezine naredbe, kao naredbe drugih državnih vlasti hitne prirode. Osim toga, pošalju se prije sastanka komisije, potrebni blanketi onoj opštini, u kojoj će rad odpočeti, koje su blankete dužni popuniti svi oni, koji polažu pravo svojine ma na koliki deo zemljišta u šumi, koja se ima ograničiti. Konačno prije sastanka komisije postavlja ministar narodne privrede za svaku komisiju po jednog zastupnika države, šumara, geometra (zemljomjera) i prepisača, dočim poslugu postavlja pređsednik komisije. O danu i mestu sastanka komisije izveštava ministarstvo privrede njene članove i pomoćno osoblje preko okružnih načelstva ako nisu u državnoj službi, a inače preko starešina njihovih kancelarija, ako su u državnoj službi. Odredjenoga dana, kad se komisija sastane, pre svega se koustituiše i radi formalnosti obavi izbor predsednika i sekretara, koji su već samim zakonom odredjeni, pa o tome sastavi zapisnik, u koji se uvede, da se je i pomoćno osoblje komisiji prijavilo. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 22 <-- 22 --> PDF |
— 310 ~ Posije toga pristupi se odmah primanju materijala i akta odtiosedili se ua planinu, koju ima ograničavati, a koja ministarstvo pošalje prije sastanka komisije, načelniku sreza, u kome de komisija raditi. Akta, koja se komisiji šalju, mahom su razni pismeni dokazi, iz kojih se vidi, da je država dotičnu šumu uživala, eksploatirala u korist svoje kase, i kao svojinu državnu smatrala. Osim takovih akta, šalju se komisiji i sva ona akta, po kojima je sud prekinuo istragu nad pojedinim optuženim šumokradicama, koji su uspeli dokazati, da je zemljište, na kome je seča izvršena, njihova svojina, pa je država predhodno upućena, da putem gradjanskog spora, dokaže pravo svojine na odnosno zemljište. Kako 0 pravu svojine, na takova zemljišta, koja se nalaze u granicama državnih šuma, presudjuju komisije za ograničavanje šuma, to takova akta stoje u ministarstvu narodne privrede, dok se za odnosnu šumu ne obrazuje komisija, a onda se šalju njoj na rad. Kad komisija svrši primanje materijala i sviju poslatih joj akta, odmah izvesti ministra narodne privrede, da se je konstituisala i rad odpočela. Pre nego što pristupi samome i´adu na terenu, pozove dodeljenog joj šumara, da joj pokaže planinu, koja se ima ograničiti. Kod pokazivanja planine izvede šumar pre svega komisiju na najviše visove izvan te planine, sa kojih se ona dade lepo razgledati, da si komisija pre svega stvori skicu kompleksa, koji ima ograničavati. Zatim ju povede kroz samu planinu, izveštava ju o starosti šume i vrsti drveća, o sastavu zemljišta, o nagibu pojedinih strana, predstavlja blagodeti koju okolina od te šume ima, izlaže opasnosti, koje bi po okolinu mogle nastupiti kad bi se ta šuma ma kojim načinom uništila. Konačno izveštava komisiju o približnoj površini šume, obraća joj pažnju na bespravna zauzeća u istoj, i pokazuje granice, u kojima je država do sada ovu šumu uživala. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 23 <-- 23 --> PDF |
— 311 — Kad je komisija ćelu planinu razgledala, upoznala se sa objektom, koji ima ograničiti) i stvorila si približno njegovu skicu, sastavi o svemu tome zapisnik, u koji unese sa kojih je visova planinu promatrala, u kome pravcu je kroz nju prolazila, i što je sve u istoj vidila i o njoj saznala. U isto vreme izveštava sud opštinu, u kojoj će rad odpočeti, da idućega dana prestanu komisiji svi oni, koji polažu pravo svojine na izvesne delove ove planine i ponesu propisno sastavljene prijave. Zakazanoga dana izidje komisija na lice mesta, i to na krajnju tačku planine u ataru one opštine, u kojoj rad odpočinje- Prije, nego što se pristupi samome radu, prima komisija prijavu podnesenu od strane opštine ili sela, ako isto na šumu polaže pravo svojine. Spomenuti nam je, da redovno svako selo polaže pravo svojine na svu šumu, koja se u ataru toga sela nalazi, pa moglo dokazati pravo svojine na istu ili ne. Prijava mora u sebi sadržati, na koji i koliki deo polaže selo pravo svojine, ima li osim te šume još na kome mestu, gde i koliko i kakovog zemljišta; broj stanovnika dotičnog sela, broj i vrsta stoke. Uz to je dužno podnieti izvod iz poreskih knjiga overen po poreskom odelenju (poreskom uredu) iz koga se vidi, na što i koliko godišnje poreza placSa. U molbi, koju sa ovim aktima podnose komisiji, dužni su izjaviti, da će opština ili selo podnositi sve terete, koji padaju na ostavljeni im prostor, kao nov premer zemljišta radi razreza poreza i ubaštinjenja, plaćanje poreza, ogradjivanje, troškove oko ubaštinjenja, zabranu od svakoga uživanja radi pošumljivanja, ako to za potrebno nadje nadzorna vlast, dalje da će ostavljeni prostor sačuvati u celini kao zajedničku svojinune dopustiti deobu ih da ga pojedinci protiv-zakono zauzimaju i najzad, da će u slučaju, ako bi se docnije opština ili selo odreklo celoga ili samo nekoga dela ostavljenog mu prostora, podneti sve troškove oko prenosa na državu i prisajedinjenja državnoj šumi. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 24 <-- 24 --> PDF |
— 312 — Molbe na drugi način u drugčijem smislu podnesene ne srne komisija uzimati u postupak. Opštinu zastupa pred komisijom predsednik i zastupnik opstine, a selo kmet i zastupnik sela. Pošto se svi označeni dokumenti predadu komisiji, a pored njih i svi eventualni dokazi o svojini, ako ih ima, pristupa predsednik komisije glasnom čitanju istih, a sekretar ih odmah na licu mesta zavodi u zapisnik. Radi boljega razumevanja spomenuti nam je, da kao dokazi 0 svojini služe : 1. tapija (ubaštinjenje) potvrdjeno od strane prvostepenog suda. 2. izvršna presuda državnih sudova. 3. presuda izabranih sudova od pre 1884 god. 4. neprekidno, podpuno i neograničeno uživanje najmanje za 16 godina pre upisa u popisne knjige od 1884 godine pa do dana ograničavanja. Ali za ona zemljišta, na kojima su staje ili dvorišta, ili su već preobraćena u voćnjake, njive ili livade, svojina se može dokazati neprekidnim, podpunim i neograničenim uživanjem od 1. januara 18 0 god. pa do dana ograničavanja. Opštinama, koje ne bi imale svoju šumu, ni zemljišta za podizanje suma, i koje bi ispustima stešnjene bile, a u njihovom bi se ataru ili blizini nalazilo državnih šuma i šumskih zemljišta, komisija ce na molbu njihovu odrediti od državne šume ili šumskog zemljišta izvestan prostor, kad podacima o imovnom i brojnom stanju domova, poreskih glava, celog stanovničtva, i stoke po vrstama, kao i ostalim privrednim odnosima dokažu potrebu za to. Kad dakle predsednik pročita sva podneta dokumenta o pravu svojine, onda pristupi saslušanju predsednika i zastupnika opštine, odnosno kmeta i zastupnika sela. Opšti deo saslušanja je podpuno sudski, a u naročitom delu imadu se saslušani izjasniti i na licu mesta pokazati, koja je to šuma i u kojim granicama na koju polažu pravo svojine |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 25 <-- 25 --> PDF |
— 313 nadalje šta još imadu uavesti osim poduetih dokaza n dopunu istih, i konačno, koji i koliki deo traže od državne šume, da im se ustupi po potrebi, za slučaj, da komisija ne mogne uvažiti sve podnete dokaze o svojini, kao, pristaju li na sve zakonske obveze, ako bi im komisija ma koliki prostor dosudila, za slučaj nedokazave svojine. Pošto su zastupnik i predsednik opštine, odnosno sela o svima pojedinostima saslušani, onda se, za slučaj, da su se kao na dokaz pozvali i na svedočanstva starih ljudi, saslušaju i ovi starci i odmah na licu mesta zakunu. Njihova svedočanstva redovno se sastoje u tome, kako im je poznato, da je selo od toga i toga vremena šumu uživalo, žir i pašu pod zakup davalo, drva za svoju potrebu seklo itd. Po dovršenim saslušanjima jedne strane, uzima komisija reč od zastupnika države. Ovaj pre svega nastoji dokazati, kako podneti pismeni dokazi, ako ih ima, nemaju zakonske vrednosti, a zatim pomoću zakonskih dokaza i pomoću pribavljenih pismenih dokaza, bilo od ministarstva, bilo od šumara, nastoji dokazati, da je odnosna šuma čista i jedino svojina države. U svojim dokazima poziva se redovno na sve zakone o šumama počam od 1861. god. pa na ovamo, a uživanje pojedinih sela, izvestnih koristi od šuma, dovadja na zakonskom osloncu u vezu sa pravom servituta, a ne sa pravom svojine. Pošto mu svi propisi zakonski idu u prilog, i to kako zakona o šumama tako i gradjanskog zakona, to mu redovno podje za rukom dokazati, da je odnosna šuma svojina države, na koju selo ima pravo služnosti, i to tim pre, što sela gotovo nikada nemaju pismenih dokaza o svojini šuma Kad drži, da je dokazao pravo svojine od strane države na odnosnu šumu, tada po obaveštenju dobivenom od šumara upozori komisiju na preteranost tobožnjih potreba iznošenih od strane seljana, udarajući naročito na okolnost, koliko je šume -selu potrebno za pašu i širenje utvrdjenoga broja stoke, kad se uzme u obzir okolnost, da selo i nadalje ostaje sa ovim pravom služnosti u državnoj šumi. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 26 <-- 26 --> PDF |
— 314 — Po dovršenom saslušanju komisija se povuče, da donese rešenje za osnovu podnetih do]i;aza i obostranoga saslušanja. Posije kratkoga dogovora od strane komisije, predsednik saopštava rešenje odmah na licu mesta. U redovnom slučaju, rešenje glasi, da selo nije ničim dokazalo pravo svojine na odnosnu šumu no komisija uvidjajuć potrebe sela, rešava, da mu se ustupe u svojinu oni dielovi državne šume, koji smetaju zaokruženju kompleksa kao okrajci i okuke, i ostaju izvan granice, koja se po rešenju komisije ima povući od tačke 1, putem do u potok »N« pa zatim potokom i t. d. Protiv ovoga rešenja itnadu obe strane pravo žalbe prvostepenom sudu u roku od 10 dana, čije je rešenje izvrsno. Ne čekajud, da presuda postane izvršna, komisija odma pristupa samom ograničavanju. U pravcu, koji je komisija odredila, vrši geometar pomoću teodolita i pantlike izmeru uglova i dužina, a na svakom uglu udara redni broj crvenom bojom, i to po mogućnosti na stalne predmete, kao što je nepomično kamenje i dubeće drveće, a ako ovih nema, onda na ukopane direke. Ova izmena i obeležavanje vrši se u prisustvu zastupnika države, šumara, zastupnika dotičnoga sela i barem jednoga člana komisije. Čim se izmera u ataru jednoga sela dovrši, odma se sastavlja zapisnik, u koji ulazi sa koga mesta je ograničenje odpočeto, u kome pravcu je nastavljeno, nazivi mesta kuda granična linija prolazi, dužina u metrima od tačke do tačke i veličina uglova. Kad presuda komisijska postane izvršna, onda se sredstvom kuluka (javni opšti rad, na koji je svaka poreska glava obavezna doći ili zamenu poslati; na ovakav se način u Srbiji prave, opravljaju i nasipaju putevi) iskopa šanac (grabe) povučenom graničnom linijom, koja je 50/50 cm. duboka i široka, a gdje se to ne može zbog kamena, tu se na svakih trideset koraka podigne kamenita humka, metar visoka i isto toliko široka. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 27 <-- 27 --> PDF |
- 315 — Kopanje šanca i podizanje huinka vrši se u prisustvu policijskog činovnika (kotarskog pristava), koji je komisiji dodeljen i nadležnog šumarskog i čuvarskog (lugarskog) osoblja. Spomenuti nam je konačno, da, ako je selo dokazalo pravo svojine na izvestan prostor, granica se povlači iznad toga prostora, a za slučaj, da selo neprima okuke i okrajke, granica se povlači periferijom šume. Vrlo redko, gotovo nikada se i ne dešava, da prvostepeni sud poništi ovakovu komisijsku presudu, pa da bi komisija već postavljenu granicu morala popravljati. Prama postojećim zakonima, gotovo je ne moguće selima dokazati pravo svojine na pojedine šume, a koliki će prostor na osnovu dokazane potrebe komisija dosuditi selu, i da li je dosudjeni prostor dovoljan, podmiri potrebu, to se dade oceniti samo na licu mesta, prama položaju, starosti i dobroti dotične šume, i položaju sela. Prvostepeni sud, koji nije pozvan, da ovakove uvidjaje čini, razmatra samo podnete dokaze o svojini, i pazi, da li je komisija pravilno cienila njihovu važnost, kao i da li su u presudi ispunjene sve formalnosti, pa kad ovakovu presudu i poništiti, to biva samo radi neispunjenih formalnosti, koje se tada po primedbama suda ispune. Odmah po dovršenom postavljanju granice, komisija da nebi dangubila čekajuć na izvrsnost svoje presude, pristupa radu 0 presudjivanju svojine na pojedine parcele u unutrašnjosti šume, na koje pojedina lica polažu pravo svojine. Komisija ide od parcele do parcele, i na licu miesta prima prijavu i dokaze onoga, koji na istu parcelu polaže pravo svojine, saslušava njega i zastupnika države, ispituje i zaklinje svedoke i odma donosi svoju presudu. I ovde ne čekajući na izvrsnost presude, protiv koje takodjer postoji pravo žalbe u roku od deset dana prvostepenom sudu, odmah pristupi premeri dosudjenog prostora, a ako slučajno presuda padne, i donese se druga, onda se dosudjeni prostor ponovo premeri. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 28 <-- 28 --> PDF |
-~316 — Kod ovoga rada zanimivi su raznoliki dokazi, kojima se pojedinci nastojavaju koristiti, da bi dokazali pravo svojine. Sve te parcele u unutrašnjosti sume, mahom su bezpravna zauzeća, koja su iskrčena i zauzeta u vremenu kad nije bilo šumskih uprava, i kad je nadzor nad sumama bio gotovo nikakav. Kedkost je dakle, da na ta zemljižta pojedinci imadu zakonske dokaze o svojini, pa u koliko takovih dokaza i ima, svi su oni sumljivog porekla. Najobičnije i najčešće podnosi se kao dokaz izvod iz poreskih knjiga, da dotičnik na to zemjište plaća porez od 1884 godine, i da je te godine upisano u popisne knjige kao njegova svojina, (kako se je taj popis vršio, bilo je ranjih godina govora u našem listu), a podvodi svedoke, koji će zakletvom dokazati, da je to zemljište od strane njegovih predaka uživano na 20—30 godina prije 1884 god. Svedoci redovno svedoČe, kako su kao dečaci tuda čuvali stoku, i kako im N. N. nije dao sa stokom ni blizo prići parničnom zemljištu, tvrdeći da je to njegovo, ili kako su ocu N. N. pomagali na tome zemljištu orati, kopati i slično. No redovno se premerom pronadje, da N. N. uživa dva, tri, deset pa i više puta zemljišta, nego što je označena veličina, na koju porez plaća. U ovakovim prilikama ceni komisija izkaze svedoka, pa ili dosudi pritežaocu onoliki dio, na koliki porez plaća, uzevži prama okolnostima iskaze svedoka kao istinite, ili nadje, da se izkazu svedoka iz raznih okolnosti ne može pokloniti puna vera, pa pritežaoca takovog imanja odbije svojom presudom. Kod traženja svojine na osnovu ovakovih dokaza, komisiji je lako doneti presudu. Da li svedoci istinu govore lako se dade oceniti po držanju svedoka pri samom ispitu, po starosti panjeva, koji se u njivi nadju, po mestu i položaju odnosnog zemljišta, po podnetim dokazima, od strane zastupnika države, da li je pritežaoc u uživanju odnosnosnoga imanja bio smetan uznemirivan i optuživan od strane državnih organa, a kad već |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 29 <-- 29 --> PDF |
— 317 — dodje do ubedjenja, da pritežatelj ima na odnosnu parcelu pravo svojine, onda joj veličinu prostora, koji treba da mu dosudi, pokazuje izvod iz poreske knjige. Mnogo teže ide sa dokazima, koji u prvi mah izgledaju jednostavniji, a to su tapije, izvršne presude državnih sudova i presude izbranih sudova pred 1884. god. Teže je za to, što se ovakov dokaz ima po zakonu smatrati kao podpun dokaz o svojini, a komisija se na Hcu mesta uveri, da je sopstvenik njegov došao do istoga na najkajišarskiji način, što je ranijih burnih godina, za vreme neredovnog stanja, političkih trzavica^ činovničke nestalnosti, bilo lako učiniti. Kako je komisiji težko doneti presudu, a da joj pri tome savest ostane mirna, vidi de se iz niže označenih primera. — Postoji tapija, po kojoj je svaka vlast, na javnoj licitaciji prodala izvestan prostor tobože seoske šume a u stvari državne, za naplatu dužnog poreza N. N-u. — N. N. javlja se komisiji s tom tapijom kao sopstvenik imanja i to imanja od 10 ha. stare šume, koju je na javnoj licitaciji kupio za 70 dinara. Svako si može razmisliti položaj komisije, kad vidi ovakovu tapiju, po kojoj je vlast prodala hektar zemlje za 7 dinara u mestu, u kome kola drva koštaju 8 dinara. Zemlju obraslu starom bukovom i hrastovom šumom, svojinu države, a prodatu za dužnu porezu sela. — Prodaju izvršio seoski pisar (kotarski pristav), koji je sad Bog zna na kojoj strani svjeta. Sopstvenik tapije, prepreden čovek stoji pred komisijom pakosno se čereči, a u dusi članova komisije bori se savest sa ladnom i neumitnom odredbom zakona, koja se preprečila ladno naredjujuć: „Ovo je podpun dokaz o pravu svojine." često puta odbije komisija svojom presudom i ovakovog sopstvenika, želeći time umiriti svoju savest, i odlazi sa ovakovog imanja puna uverenja, da de se kroz koji dan opet na njega vratiti, i po primedbama prvostepenog suda, dosuditi sopstveniku, na ovakav način ugrabljeno državno imanje. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 30 <-- 30 --> PDF |
— 318 — Ima slučajeva iz ranijih godina da je brat bratu prodavao državno imanje, samo da dodje do tapije, a ima i Lakovili, gde su se dvojica tobože parničila za izvesuo takodjer državno zemljište, samo da dodju do izvršne presude zemaljskih sudova. Nikakav nadzor nad šumama, koje su smatrane kao svačije i niČiie dobro, nesavesno čiuovničtvo za vreme burnih godina ispunjenih političkim trzavicama, koje je samo čekalo dan, kad će protivna partija doći na vladu, pa da uzme kapu i ide kući, podpomagalo je razne kajišarluke, pomoću kojih su pojedini dolazili do pismenih dokaza, o pravu svojine. Sa ovakovima i ovima sličnim dokazima, mora da se boci komisija za ograuičivanje šuma, nastojeć da donese što pravedniju presudu i da što pravilnije resi ovo veoma važno pitanje, po državu i okolni narod. Kad je tako donesena presuda i za posljednju parcelu, na koju pojedini polažu pravo svojine, tada komisija prelazi u drugu opštinu, koja sa ovom graniči^ i tu se nastavlja od početka opisata procedura. — Ali neide u svakoj opštini posao tako gladko, kao što je to ovde opisano. — Treba imati na umu, da u srpskom narodu ima 90% nepismenih ljudi, da je Srbija tek pred 100 godina oslobodjena turskoga ropstva, da je nešto od Turaka, a nešto od nesavesnog činovničtva narod postao nepoverljiv naspram vlasti, i da se je uživio u to, kako je šuma opšte djbro. koje je Bog dao i kako mu je težko pojmiti važnost šuma po opšte dobro. On neće da veruje, kako će njegovo pravo služnosti i nadalje u tim šumama ostati, smatra ograničavanje šumu kao otimanje njegovog dobra od strane nekoga trećeg, jer a svojoj prostoti rezonuje: »pa i mi smo državni, i što da se te šume naše, državne ili nazovi ih kako hoćeš od nas ogradjuju.« Kad on dakle smatra, da mu se te šume otimaju, a u tome ga podbaju neozbiljni i uesavesni političari opozicije, onda nije nikakovo čudo, da se taj narod, na mestima odupre komisiji silom, nastojeć, na svaki način da rad komisije spreči omete. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 31 <-- 31 --> PDF |
— 319 — Na nekim mestima upotrebljena je sila u blažoj formi, g(ie je prosto edkazata komisiji svaka poslušnost od strane predsednika opštinskog suda i gradjana. Ovakova sila sprečena, je odmah osetljivom novčanom kaznom predsednika, izrečenom od ministra narodne privrede, Ali bilo je i slučajeva, gde se je narod odupro oružanom silom, u nameri, da komisiju rastera, te su takove komisije nastavile svoj rad pod zaštitom vojske, koja im je bila u pomoć dodeljena. A sada, na nastavimo opis samoga rada. Pošto je i u posljednjoj opštini povučena granica, i čitava šuma ograničena, i posto je presudjeno pitanje o pravu svojine i na posljednjoj parceli, komisija prelazi na drugi kompleks, koji joj je u rad predat, ili ako je samo za jedan kompleks bilo odredjeno, čeka da sve presude postanu izvršene. Po svršenom poslu, najdalje za trinajst dana postaje i posljednja presuda izvršna, jer je rok za podnašanje i´albe deset dana, a po podnesenoj žalbi dužan je pr^^ostepeni sud doneti svoje rešenje, u roku od tri dana. Kad i posljednja presuda postane izvršna, komisija pristupa sastavljanju graničnog protokola U graničnom protokolu mora biti označen naziv planine, koja je ograničeiia, kroz atare kojih sela u kojem srezu se proteže, dužina granične linije od tačke do tačke i veličina uglova. Na svršetku graničnog protokola opišu se sva priznata imanja pojedinim sopstvenicima, sa označenom veličinom, opisom i veličinom granica, i nazivom mesta. Granični protokol podpisuju svi članovi komisije, a koji nebi hteli protokol podpisati, ili svoje mišljenje odvojiti, stavi se primedba na protokolu. Tako sastavljen protokol šalje predsednik komisije nadležnom prvostepenom sudu, da na osnovu istoga izda državi tapiju, koju je sud dužan u najkraćem roku poslati ministru narodne privrede. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 32 <-- 32 --> PDF |
— 320 — Ako se koja šuma nalazi u nadležnosti više sudova, onda je za izdavanje tapije nadležan onaj sud, kome komisija pošalje granični protokol. Kad komisija pošalje granični protokol sudu i od posljednjeg šumskog kompleksa, koji je imala da ograniči onda predseđnik raspusti komisiju, a sve stvari i akte odnoseće se na ograničavanje šuma, pošalje ministarstvu narodne privrede, i zvesti ministra, da je rad dovršen. Za slučaj, da komisija ne svrši u toku leta odredjeni joj posao, ona se može razići tek onda, kad to naredi ministar narodne privrede, a za dovršavanje odpcčetog posla u idučoj godini, može biti postavljena nova komisija. Oni, koji u obimu novopostavljenih granica državnih šuma i dalje ostanu sa priznatom im imovinom od gtrane komisije, dužni su se na istu u roku od godine dana, po zakonitim propisima ubaštiniti. Ko se od dana svršenog ograničavanja, ili okončanja spora oko istog zemljišta, pa za godinu dana ne ubaštini, ne može kasnije polagati pravo svojine, ni na kakvu šumu ili zemlju, koja je ostala u obimu novo-postavljenih granica državne šume, i takovo zemljište smatra se, kao di´žavna svojina. Opštine, sela, manastiri, crkve i privatna lica, dužni su da se u roku od godine dana, od dana svršenog ograničavanja okolnih državnih šuma ili okončanja spora oko istog zemljišta, takodjer na svoje šume i šumska zemljišta ubaštine, ili ista premere. Konačno nam je spomenuti, da kao nagradu za rad primaju članovi komisije iz šumskoga fonda po 12 dinara dnevno, računajud od dana, kad krenu iz mesta stalnog stanovanja, pa dok se u isto ne vrate. Zastupnik države prima takodjer po 12 dinara, geometar 8 dinara, šumar 6 dinara, a prepisač 4 dinara. Imajući u vidu teškoću posla, monotonost rada, a često puta i opasnost života, znajući, da komisija zbog udaljenosti šuma od sela mora čitave mesece provoditi pod šatorima, onda je nagrada članovima komisije i suviše mala. |
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1905 str. 33 <-- 33 --> PDF |
— 321 — A šta tek da se rekne za šumara, koji je duša celoga posla. On daje komisiji sva moguda obaveštanja, bez kojih nebi mogla nikakav rad odpočeti, daje zastupniku države sva obaveštenja, koja su njemu potrebna, pribire mu dokaze, kojima će moći dokazati pravo svojine od strane države, upućuje geometra u rad i pomaže mu u radu, jer se za geometre postavljaju još nesvršeni tehničari, bez ikakve prakse, a konačno pomaže i prepisaću, jer je ovaj redovno kakav ostareli penzionar. Šumar u ovoj komisiji radi, kao da lično sebi radi, mora se naći u svako doba i kod komisije, i kod zastupnika države, kod geometra i prepisača i za sve to, samo 6 dinara dnevno. Da šumar nema onu istu spremu kao i obe člana komisije iz sudske struke, da nema još veću spremu od nesvršenog tehničara, onda bi se ovako maćuhinsko postupanje i razpostavljanje moglo opravdati, a ovako ničim ne može. Kad bi mu se naredilo, da posao pri komisiji obavlja po svojoj zvaničnoj dužnosti, bez prava na ikakvu naknadu, onda bi barem pored malih fmanskih neprilika, imao to zadovoljenje, da ne bude javno ponižen pred članovima komisije, zastupnikom države, geometrom i svima seljacima, kojima je ovo poznato. Srpski šumari mogu se tešiti samo tim, da se i njihovi drugovi ostali zemalja moraju boriti protiv očigledne nepravde, koju ničim ne zaslužuju, da se u pogledu plaća i ostalih nagrada izravnaju sa činovnicima ostalih kategorija. Divjak. Šumske štete. Piše Crašo Vac kr. kot. šumar. Medju »različitima viestima,« u našem »Šum. listu«* za mijesec studeni 1904. »k´ referatu i koreferatu o šumskim štetama«, izražena je misao, da isti nisu onako iz- crpivi, kako se je mislilo da će biti, naročito da nisu sa ob * Vidi str. 653. |