DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 1/1903 str. 6     <-- 6 -->        PDF

Svake se godine tako izduljuje naše šumsko drveće i grmlje
novim mladicama na granama, a tako raste i pojedina mladica,
da se na vršku umnaža stanično pletivo. Kod većine našega
domaćega drveća i grmlja ima svaki Ijetorast (Jahrestrieb)
svoju individualnost. Rast mladica nije u jeseni mrtav,
već zaključuje vršikastim pupom, koji se je preko ljeta
razvijao i za zimu opremio ; ili vršak mladice ugine, a s proljeća
nikne i izraste postranični pup, koji stoji nešto dublje.


Vrsikasti pup, koji se može dalje razvijati, ima iglasto
drveće, imaju ga javorovi, a često bukva i hrastovi. Veoma je
zanimivo, da se kod većine drveća pravilno iztiče drugi slučaj.
Tako u breze, lješnjaka, briestova, vrba, lipa, raznih vrsta
Prunusa, grabrova, a neriedko u bukve i hrasta. Vršak mladice
prestane se izduljivati i debljati, dok se napokon osuši i
odpadne ili ostane neko vrieme kao nekoliko milimetara dugi,
drvenasti šiljak. Sljedeće godine razpoznava se težko, da ova
mladica potiče od vršikastog pupa. U lipe odaje se kao zarastica
(Narbe) uz postranični pup. Za dalnji rast mnogo je znamenitije
kada ugine vrsikasti pup u takova drveća, gdje su
postranični pupovi protustavni kao n. pr. u jorgovana, crnog
trna, bazga.


Ondje se razviju najgornji »postranični« pupovi istodobno,
doćim se glavna os ne izduljuje; tako se razviju »rašlje«,
grana postaje »rašljasta«.


Kadkada stupi najgornji postranični pup sa vršikastim
pupom u utakmicu. Zanimivo je i čudnovato kod toga, da
postriinični pup zauzme položaj vršikastoga pupa. Ovo se dogadja
i onda, ako je prvobitnog vršikastog pupa ne stalo usljed
bure, oluje, snježnoga tlaka, leda ili su ga oštetili zubi koje
divlje životinje. Liepo se to iztiče u šumama na visokom drveću,
naročito na drveću crnogorice, i »vjetrolom« mnogoga je
već šumara i prijatelja prirode iznenadio. U bagrena, dudova,
kopri vica ili glangulića (Celtis australis) i drugoga drveća iz
južnih i toplijih krajeva trpe pupovi u nas od mrazova, pa se
toga radi ne mogu mladice do kraja razviti. Koliko se mla