DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 9-10/1901 str. 8 <-- 8 --> PDF |
— 442 — U popriečnom prerezu vide se tanke radialne crte, srči kine zrake, koje su složene od odrvenjenih stanica jakih stiena, ter su stegnute radialnim smjerom, a postrance su stisnute. Glavne srčikine zrake prodiru od središta do periferije drva ili obratno, a drugotne polaze od kambija prodirući doniekle u drvo, dočim ne dolaze do sredine drva. Izmedju srčikinih zraka nalaze se drvne zrake, ksilem, koje su analogne likovnim u kori. One se klinasto prema periferiji razširuju. Veći dio tog staničja sačinjava libriform, a pojedince su stanice radialno i tangencialno ponamještene. U tom stanicju nalazi se drvnih cievi (traheida) i vedih partija drvnog parenhima. Drvne su cievi kod srca uže, dočim su u ostalom drvu mrežaste. One se mogu i prostim okom viditi. Drveni parenhim sastavljaju kraće i duže prizmatičke odrvenjele stanice sa tankim stienama. Pokazuju aksijalne skupove, hvatajući se nastavcima drugoga skupa. Drveni se parenhim nalazi posred temeljnog staničja u tangencialnim slojevima. Jedno godišnji krugovi drva, godovi, postaju tako, da se s proljeća stvara širi libriform tanjih stjena i množina cievi, dok prema jeseni postaje sve uži, debljih stiena sa malo cievi. Kod hrasta lužnjaka jasno se vidi prelaz jesenskog drugogodišnjeg proljetnog drva, pošto je jedno od drugoga oštro odlučeno. Stari godovi, strž, jezgra ili srce, tamnije su boje žuto smedje i daleko tvrdji od mladjih 5 do 8 (i više. Ur.) godova, koji stvaraju biel. Bie l je važna za život lužnjaka, jer je ona neposredno do kambija, ter provodi hranu usisanu korienjem, doČim u starim godovima ne ima života, pak strž nema za stablo nikakove vriednosti, do li čvrstoće, a mnogi lužnjaci više stotina godina stari niti je nemaju. Drvene stanice i cievi pune su zraka, u nekojim imade mastnog ulja, više škroba i sladora, drvna soka, quercita, treslovine i pigmenta. Ove dvije zadnje tvari slegle su se u stjene stanica. Osim toga imade u stanicama kalcijeva oksalata i fosfata. Počela bieli puna su produkta asimilacije. Srčike ne ima hrast lužnjak. Drvo je bez mirisa, nakvašeno postaje tamnije |