DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 7/1897 str. 49     <-- 49 -->        PDF

— 343 —


K velikim tekudicama pridružile se i ogromne bare, močvare i
ritovi. Prema velikoj množini vlage, mora da bijaše i druga klima.


Da su u Susedu rasle lovorike, smokve, morala je srednja
godišnja toplina iznašati 14—15" C. Lovorikom cvao je tu i
oleander, Persea gratissima sa Kanarskih otoka kao i
Magnolie sa vazdazelenim hrastovima u dobi pliocena, a k tomu
bijaše potrebna srednja godišnja toplota od 17—18" C.


Cim dalje poziremo u prošlost, time više toplina prama
polu jača. Tu su pohranjene čitave šume; tu i tamo leže im
trupla kao da su ih drvodjelci naslagali; lišće i plodovi imadu
i sada svoj oblik. Mac-Clure i dr. Armstrong zadivili
su sviet svojim odkrićima, koja učiniše na sjevero-zapadnim
obalama Bankslanda.


Osobito je bogato grobište Atanekerdluk na zapadnoj obali
Grenlandije pod 70° sjeverne širine, gdje ima okamenjenih stabala,
a u stanovitoj visini prenapunjeni su slojevi lišdem i
drugim ostancima. Ima još okomitih stabala, ima plodova,
cvieda i kukaca, što odaje, da je taj kraj imao osobitu vegetaciju.
Po H e e r u bijaše tu šuma u kojoj su rasle Sequoie,
topole, hrastovi, magnolije, božikovine, orasi i drugo drvede.


Na Islandiji i Spitzbergima ima okamina od lokvanja i
drugoga povodnoga ili vodoljubnoga bilja, ima jela i smreka,
platana, lipa, javorova, mukinja, dapače i magnolija , koje
je drvede sezalo do 80° sjeverne širine.


H e e r je dokazao, da bijaše pol za terciarne epoke na
istoj geografskoj točki, gdje je i sada, samo su stupnjevi širine
imali više topline, pa je i tropsko bilje sezalo dalje prama
sjeveru. Danas nam valja pođi za 40—45° prama jugu, da dodjemo
do onoga bilja, koje je za terciara raslo pod 70° na Grenlandiji.


Najsjevernija točka, odkuda poznamo okamjeno bilje, leži
na 82° na Grinnellandu, koji je od pola udaljen samo do 200
Ora. Još tu bijaše visokih stabala, osobito conifera, zatim topola,
lieska, breza, jedna vrsta vodenog zova (Schneeballenbaum),
dočim je vode mrtvice krasio lokvanj Njmphaea arctica.
Ovaj kraj, veli grof Sap o rta , imao je za onda temperaturu,
kao što je danas na Vogesima, 7—8° C. srednje toplote, dočim