DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6/1895 str. 17 <-- 17 --> PDF |
— 235 — Prirast u debljinu jest takodjer u prvoj mladosti vrlo slab, pa se tekar u kasnijoj dobi sa starošću stabla povisuje. Prirast ovaj uvjetuje prirast po ploštini, koji stoji u prilično posrednom omjeru sa množinom lišća, što ga dotično drvo ima, i to u svakomu dielu stabla naprama iznad istog se nalazeće množine lišća Zato je isti kod bezgranatog debla skoro u svih dielovih približno jednak, pa pada znatno u krošnji. Rečeno neima se protezati na absolutnu širinu pojedinih godova, nego na njihovu površinu. Užji godovi u nižjih stabalnih čestih tvore mnogo veći okrug, nego li oni gornjih dielova debla mnogo širjih godova, nu mogu ali jedni i drugi istu površinu imati čak i kod velike diferencije absolutnih njihovih širini. Površine bo kružnih vienaca odnose se kao diferencije četvorina odnosnih radiusa, kojima je obodna medja jstih uvjetovana, što se vrlo lasno dokazati dade. Ako narišemo, odnosno opišemo sa radiusi r i B obodne medje manjega kružnoga vienca, a sa r, i -B, takove većeg kružnog vienca, onda je: Površina manjeg kružnog vienca = iž* u — r^-n; =TC[R^— r^) = g. većeg , „ =i?,´^7u- r,´^7c=: 7. (i?, «-»,«)= G=. iz česa se dade sliedeći razmjer razviti: G .g = ´K{R^ ´^— rj^):TC{R^— r^) iz česa opet sliedi: Diferencija absolutnih širina godova u nižjih i višjih slojevih debla dade se upotriebiti kod ustanovljivanja takozvanoga prirasta na obUku (Formzuwachs), koji uvjetuje rastenje (uzpon) obličnoga broja. Prirast na debljini može još znatno dugo iza takozvane muževne dobe stabla napredovati, a utrnjuje pako sa životom stabla. Osamce rastuće drvo ima mnogo nižju u krošnju razvijajuću se duljinu, nego li ono, koje je u sklopljenoj sastojini uzraslo, s toga je i deblo ovakovog stabla kraće ili više nepravilno od potonjeg, pa uslied toga za razne tehničke svrhe manje sposobno. Prirast je ali takovoga stabla obzirom na drvnu gromadu mnogo veći od onog u pravilnoj sastojini uzrasloga. Padanje prirasta biva kod osamce rastućega drva sa obumiranjem dolnjih graaa. U prvoj mladosti, dok nije još sastojina sklopljena, posjeduje prirast njezin onaj tok, koji se kod pojedince rastućeg stabla opaziti dade. Kad ali sastojina postigne sklop, onda je krošnja u postranom razvijanju zapriečena, uslied česa se prirast na visini znatno pojača, dočim se prirast na debljini umanji. Pojedino stablo u sastojini ima takodjer mnogo manji prirast obzirom na drvnu gromadu, nego li osamljeno, a inače pod istimi okolnosti rastuće drvo, a to sliedi odatle, što je množina lišća kod prvoga znatno manja. Kvantitativni prirast ciele sastojine računa se po svoti prirasta pojedinih članova ili po produktu prirasta pojedinog stabla i broja drveća u istoj se nalazećeg. Odtud sliedi, da neima najveći prirast u prednavedenom smislu ona sastojina, u kojoj pojedino stablo takav posjeduje, jer drugi glavni faktor, naime broj stabala, ima mjerodavni upliv u tom pogledu. Tako ima primjerice njeka sastojina 100 stabala, od kojih svakogodišnji prirast na množini od 0 02 m* posjeduje; uslied vrlo |