DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6/1892 str. 4 <-- 4 --> PDF |
— 244 — bjelika većim đielom presječena ili mjestimice na daleko odstranjena ili ma na kakav mu drugi način usmrćena i izsušeBa, ne pokazuje da manjka vode ni kod vrlo intensiv-Be transpiracije« Kod bagrema (Robinie) napuni se cievlje poslieđnjeg jednolietnog goda po padu lišća sa vazdutiom kod obične napetosti, a u sliedećoj godini sa tilama. Ako u neposrednom sunčanom svjetlu granu ili stablo do prošlogodišnjeg drva ogulimo, onda će vrhovi lietorasta i lišće .istog već poslie 16 minuta uvenuti.´ (Kod stabala, koja imadu široku sokovodnu bjeliku, napravi se poslie iste operacije na rani njeka putanja savijena u drvo, koja do sad ni]e sokove vodila,) Iz sadnica krhke vrbe (Salis fragilis), a sa bujnom mladorasti, izpari se u neposrednom sunčanom svjetlu toliko vode, da je odpremanje vode posve nemogućno nslied malog presjeka na žilah; Za dokaz toga neka služi i ovo: ako na jednom osamljenom suncanik u (Helianthus ammus) izsječemo stablo povrh jednog od najgornjih listova do same srcike, onda će list, koji stoji iznad izsjećenog mjesta, uvenuti skoro odmah. Nejednakosti nzdnšnog tlaka, koje bi bile potrebite za tako brzo kolanje vode, nemogu se polučiti niti disanjem i pronicanjem (difuzijom)-, niti nikakovim drugim načinom. Da niti nejednakosti uzdušnog pritiska, niti endosmotično upijanje kod provadjanja vođe i sokova transpirajućih biljki ne sudjeluju, neka služi za dokaz sliedeći pokušaj: Vrba (Salix fragilis) lik 2. odgajena je iz grančice, koja je ravno u proljeće odsječena i od koje su svi pupovi osim gornjeg izgnječeni. Poslie najduže od 3 mjeseca bili su okrajci cievlja na presjeku čvrsto i podpuno sa tilama zatvoreni. Ako sad ovu posudu u toliko, sa vodom napunimo, da su samo krajevi žila u vodi, i ako se sa jednom drugom luknjom, koja se napravi u kaučukovom čepu —-pošto je veliki reeipient umetnut — hlizu do napetosti vodene pare izprazni,, onda se neće ni jakost transpiracije umanjiti kod podjednake težine biljke (prispodabljajuć ju sa drugom biljkom, koja kao kontrola služi). Usisanje vode i penjanje sokova neće ni onda prestati, ako se žile i jedan dio stabljike izpitavane biljke u kipućoj vodi usmrti,* Stoga nije uzrok upijanju vode transpirirajućih biljka i uzlazeiiju mezgre u istih niti endosmotično usisanje, a niti nejednakost uzdušnog tlaka. 3. Peiilanje mezgre i upijanje vode izMapljuju^ili Mljka prouzrokuje,bu´ gadljivost (Capillaritat). ^ Ako je kod transpiracije uzsliedivšim pokretanjem vode izključeno endosmotično usisanje i nejednakost uzdušnog tlaka, onda može uzrok biti samo u bugacljivosti. Da je tomu tako, dokazuje neposredno sliedeći pokušaj: Ako se ^ Samo se po sebi raztimjeva, da se kod ovog pokuna uslied imismog uzduhn. dovedena vođa, n kojoj ima suraporae kiseline i iužiko^soiika, odbiti mora od gubitka težine strojeva. |