DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 4/1890 str. 9     <-- 9 -->        PDF

— 151 —


Dio je duga i podnica kod bureta prama tomu smjeru


4: 10 ,li -^ :_^ovaj:
1 vrsta duga ="To~^=^or"´ ^ od triju vrsta


42 21 ´ ´ 21 , 7
2 1 2
I „ podnica = -^ = -y-, a od dviju „ — = -^


ukupno 1 bure;
prama tomu bio bi računarski faktor kod samih dugž ^/ai, a kod samih podnica
V7; ili V = 4 V´^ vrsta duga su istovaljana (ekvivalentna) sa, \ = 1 vrsta podnica.


Iz prije spomenutoga sliedi, di se točni uzeto nidje veličina bureta, od
kojega je dužina duge jednaka dužini polnice zidate veličine bureta, ako se
ova zadnja pomnoži s 04 ; tako bi n. pr. za bare ol 12 hl. trebala podnica
da ima dužinu istu s dužinom dage od 12 X 0-4 = 4´8 hl., a ne od V* = 6 hl.;
ili za bure od 90 hl, od 90 X 04 = 36 hl., a ne od ^^ = 45 hl.


Nu napomenuti običaj postoji u trgovačkom svietu, pa se za sada barem
ima da pridrži nepromienjenim, a cieli predmet ipak zaslužuje, da se ne prodje
nenapomenut. Djelomice bi se doduše mogao taj višak podnica opravdati tim,
što se kadkad priredjuje burad stanovitog objama iz razmjerno kraćih duga,
a dužih podnica; nu to se može odnositi opet samo ni t. zv. „srednje" podnice,
dok kod pokrajnih obstoji sbog kružnog oblika bačvinog poda još daleko veći
višak dužine.


Već kod razdiobe debla u trupce pridodan je neki mali iznos dužini trupca
sbog kosog hoda pile kod rezanja, jer se riedko kad može pilu voditi sasma
okomito. Taj priđodatak bit će dakako različit prama debljini stabla; kod jačih
i možda ne sasma ravnih stabala trebat će više pridodati, nego kod slabijih i
upravnih; on je nadalje donekle upravo nuždan, jer se na svaki način mora
gledati, da ne postanu trupci prekratki.


Rezači imadu osobito paziti, da bude rez, koliko se može, točan. Ali se
veoma često dogadja, da se s njihove neopreznosti, osobito kod radnje pri ognju
u večer, prekorači označena dužina, pri čem onda dakako sliedeći trupac postane
kraćim. Uzmimo na pr. da se od nekog debla može izraditi 12 metara u
njemačke dužice, da je broj rezova 12, a suvišak pridodan dužini svakoga
trupca 44 milimetra, to iznaša sav gubitak 44 X 12 = 528 milimetara, t. j .
preko 47o- Tu leži gubitak stranom u tom, što će množina izradjene robe
biti manja, a stranom, što će transportni troškovi biti veći u onom slučaju, ako
se plaćaju po težini gotove proizvodnje.


Ovaj je gubitak gotovo neizbježiv, ali se može uviek umanjiti; on je
osim toga dovoljno uvaženja vriedan tim više, što u istinu može poprečno još
i više iznašati, nego što naznačismo.


Najglavniji posao kod proizvadjanja njemačkih dužica sastoji u kalanju
trupaca u izsječke, a ovih opet u pojedine dužice. Eadniku, koji taj posao