DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 4/1888 str. 7 <-- 7 --> PDF |
— 129 - Letve ili žioke (Lattes morali. — Riglets. — Staifelholzer). Letvami zovemo one četverobride motlce, kojih je debljina 40—105 mm. Njihov prerez pokazuje četvornik ili pravokutnik sa stranicami u razmjeru kao 1: 2. U trgovini ima više vrstih letava, te se prema tome razno nazivaju; tako se zovu: a) tačke (Grosstaifeln, tal. Moraloni) ove sa 105 mm. visokom četvornom stranicom ; b) trklj e (Halbstaffeln, tal : mezi Morali) sa 79 mm. širine i 40 mm. debljine; c) letvice (Viertelstaffeln, tal : Moraleti) sa četvornom stranicom od 52 mm. Dužina im je obično onakva kao kod dasaka. One se režu od slabijih ali posve čistih (bez čvorova) trupaca, kojih vlakna moraju izpravna biti, ili od okrajaka, odpalih kod rezanja dasaka, i to na pili kružnici. Iz Kranjske dolaze letve u trgovinu sa 65 mm. četvorne stranice. Ciena svih letava odredjuje se po stotini komada. Daščice za oplatu (oplatice, Feuilles de placage. — riallacci o rimessi. — Veneers. — Fourniere). Tako se zovu daščice od plemenitijeg drveta, kao što je mahagonovo, orahovo, javorove i t. d., kojimi se oplačuje namještaj od mekana drveta. Pošto se ovakov namještaj u veliko pravi, to je i potrošak ovih daščica veoma velik, te se one izradjuju u pilah za oplatice tjerane s vodom ili parom u velike. Osobito valja posebice spomenuti onakove strojeve za rezanje takovih daščica, koji su tako udešeni, da valjkasto otesani čntak tako rekuć ogule. To biva pomoću jedne vrsti tokarnice (Drehbank), na kojoj je namješten nož, koji obrčuči se malo po malo u naokolo podrezuje ćutak, dok nedodje do srca, s koga se podrezana ploča kao platno sa vratila odmotava. U tu svrhu mora se drvo [)redhodno u zatvorenih posudah skroz na skroz napariti i razmekšati. Na ovaj način oguljene ploče meču se pod tiesak (prešu), da se izprave, i posije osuše. Osim toga ima strugova, koji nikakovih odpadaka nedaju. S njimi se dadu skidati kao hartija tanki lističi. Daščice za oplačivanje imadu obično debljinu od 1 — 5 mm., te deblje nedolaze u trgovinu, nego se moraju posebno naručiti. Pa i dužina i širina im je veoma razna. Najglavniji uvjeti za valjane daščice jest jednolik rez i čistota, te liep crtež na površini. Prodaju se po mjeri plohe na četvorne stope ili decimetre. Željeznički podsjedci (Traversines. — Traversine. — Railway. — Eisenbahnschwellen.) U rezanu gradju broje se i podsjedci za željeznice, te se ove kao prokole pilom najprije razpile, pa onda tekar bradvom dalje tešu. Podsjedaka ima dvije vrsti: jedni dolaze na sastavke sinja, a drugi sredinom izpod sinje. Prvi se zovu podval ili predvalak (Stossschwelle), a potonji priekladak, priečka (Mittelschvirelle). Tvorivo, iz koga se podsjedci režu, večinom je hrastovina. Samo tamo, gdje ima više četinjača, izradjuju se i od arižovine ili borovine, redje od bukovine, omorikovine i jelovine. Oblik i dimenzije ovakovih podsjedaka zavisi od nabavnih uvjeta dotičnih željezničkih uprava. Kakvoća je |