DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 4/1888 str. 6     <-- 6 -->        PDF

— 128 —


Kod finijih dasaka je debljina i širina uz kakvoću drveta od velikog
upliva na njihovu vriednost, a isto je tako jedan od najglavnijih uvjeta i to,
da su daske proste od čvorova (šmogora), koje od ogranaka potiču.


Daske se mjere u dužinu običnim metrom ili colovi (zolštokom). Širina se
mjeri pako posebnim mjerilom za daske (Brettermass), koje je podieljeno na
ciele i polovine od centimetra u sredini dužine tako, da se neuzima u račun
ono, što je izpod polovine centimetra; naprotiv uzima se slomak, koji je veći
od polovine centimetra kao cieli centimetar. Debljina se mjeri po milimetri, te
se odbijaju one daske, koje neiraaju propisane minimalne mjere. Čakanenje ili
žiganje (Stempelung. — Bollatura) preduzima kupac.


Ciena za obične daske i poludaske (Bretter und Halbdielen), odredjuje
se u obće po 100 komada na obir (u asortimanu) tako, da kod svake pojedine
„dimenzije u širini" mora biti jednak broj komada. Drugačije je to kod
dasaka od 20 i onih od 40 cm. širine pa na više, jer se zasebice na komad
prodavaju Daske od raznih širina izmješane pogadjaju se takodjer sa toliko i
toliko za svakih 100 komada. Žmurine i duplice nazvane „Spund- und Doppel-
Bretter" nepogadjaju se na obir kao proste i poludaske, nego u gore spomenutih
razmjerih. Biva takodjer, da se cieua kod svih vrsti dasaka i po širini na
centimetar udara.


Arižove i borove daske dolaze u istih dimenzijah kao i jelove i omorikove,
te su i istim preinakam podvržene. Kod arižovih dasaka dozvoljava se i bjelikovina,
ako je samo podpuno zdrava. Ciena za arižove i borove daske pogadja
se po centimetru širine, buduć ovdje obir nije običajan.


Bukove daske vrstaju se na:


a) Platin e (Pfosten. — Tavoloni) sa debljinom od 44—58 mm., širinom
od 20—40 cm. i dužinom od 3´80 m Mjere se a i ciena im se odredjuje kao
i kod običnih gore opisanih dasaka.


b) Daske za škrinje (slažnice, Kistenbretter, tal Testoni) od 20 do
22 mm. debljine, 26—29 cm. širine i 2 26 m. dužine, kod kojih se ciena po
100 komada uglavljuje, od kojih jedna polovina 26, a druga 29 cm. u širini
imati mora.


c) Daščice (Brettchen. — Tavolete) takodjer od 26—29 cm. širine i
2 26 m. dužine ali od razne debljine, i to od 7 mm. (Uso Genua), od 5 (Uso
Croatia) i od .5—4 (Uso Messina). Ove bukove daščice upotrebljuju se za škrinje,
u kojih se razašilju naranče i limunovi. Za povraćenu i´obu, ako su daščice u
denjkove povezane, odredjuje se ciena po denjku; no kupcu je slobodno denjak
razdriešiti sbog izpitivanja pojedinih ili svih komada.


Daske od trešnjovine, orahovine, javorovine, jasenovine i drugih skupocienih
vrsti drveća, koje se za finie stolarske poslove (rukotvorine) rabe, mjere
se vazda kubičnom mjerom.


Tičuč se dužine, širine i debljine, nemogu se kod toga nikakva stalna
pravila odrediti, jer to odvisi od svakojakih naručbina i zališnog tvoriva za
pilenje, te su prama tomu ove daske veoma raznolike.