DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5/1884 str. 33 <-- 33 --> PDF |
— 267 — jećeg, od zdravog i bolestaog drvlja; zatirn od onog iz brda i onog iz dolina, sa kontinenta i morskih obala, jer su pod timi ra^nimi odnošaji i uvjeti transpiracije posve razni, a po tom ovisno i bogatstvo vode i pepela u iišću jedne te iste vrsti drveća. Nu nigda se ne može iz relativne veličine transpii^acije zaključiti na potreboću vode kod pojedinog stabla, jer je na to od velikog upliva bogatstvo (množina) i ukupna površina lišća. Od dva drveta, koja posjeduju istu transpirativnu snagu, ono će izvući više vode i pepela iz zemlje, koje je listnatije. Značajno je, što se tiče´brezovog lišća, naime, da je njegova suba substancija isto tako pepelom bogata kao i bukovo lišće; ali radi riedke krošnje, jedva da će breza više vode i mineralnih tvari zahtievati od bora. Taj isti razmjer nalazimo i kod bagrena, čije je lišće puno bogatije pepelom nego JI je bukovo, ali buduć je riedke krošnje, to se zadovoljuje sa mnogo lošijim i mršavijim tlom. Isto tako transpirira arišovo lišće puno jače od jelovog i omorikovog, al usuprot tomu, težko da će riedkolisti ariš više vode zahtievati od gustokrošnje jele i omorike. Isto tako je i kod gospodarskog bilja potrošak vode ne samo o krepčini transpiracije ovisan, nego osobito i od tog, da li je bilje gusto ili riedko posadjeno. Gusta djeteljina i livadna trava potroši više vode i jače osuši tlo, nego li na riedko posijani korun. Bujnu travu naći ćemo jedino na friškora, ilovastom, nigda pako na suhom, pjeskovitom tlu. Mladi usjevi potrebuju to više vode, što su gušći; nu kašnje, kad klasje dozrije, ne zahtievaju onoliko, koliko zelena livadna trava- (WolIny). Pošto se upijanje vode i dovažanje hranivih soli, kao bolja ili lošija hrana smatra, a ista sa transpiracijom u nekom savezu stoji, to je lahko uviditi, da se drvo ili biljka normalno razvijati i to veću produkciju bacati može tek onda, ako su vanjski klimatični odnošaji takovi, da ne stavljaju transpiraciji nikakvih zaprieka, i ako je tlo u stanju biljku primjerenom množinom vode i hranivom solju .potrajno obskrbljivati. Kleni, briesti, bukve i t. d. imati će kraj svih pogodnosti, obzirom na toplinu ipak slab prirast, ako im uzmanjka potrebna zaliha vode i hranivih soli. Isto tako će i razvoj stabala, kao i drvni prihod na inače dobrom i povoljnom tlu manji biti, ako transpiracija bude zaustavljena i poremećena, n. pr. ako je broj lišća premalen, ako je lišće i žilje bolesno, ako je zrak prevlažan, toplina nepovoljna i t. d. Donesemo li biljku u absolutno vlažan prostor, to će lišće za kratko vrieme posve odpadat. Wiesne r dapače veli, da jesensko odpadanje lišća ovisi od zatomljene i poremećene transpiracije. Što snažnije drvo transpirira, to ])rije izgubi lišće; stoga i jest drvlje sa najslabijom transpiracijom (i-^ijače) i zimi zeleno. (VViesner). -- Svakako j{^ od velikog znamenovunja saznati: pod kojimi se obdiiui i mjestnimi odnošaji transpii^ncija drvlja [)ovećavn ili umanjivji. Mi ćemo stoga u kratko napomenuti uvjete s kojih veličina transpiracije ih potrošak vode pojedinih rastlina ovisi. 20 |