DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3/1883 str. 32 <-- 32 --> PDF |
— 130 — glavni te jedini proizvod, proizvadja se u tvornica drvne kvasine pa razsvietnog plina iz drva, te u ktranicih (Tlieerschwelereien) ugljen kao nuzgredni produkt. Ugljevnik je po stanovitom pravilu u obliku polukrugije složena gromada ciepanicah, koja je pokrivena sa pokrivalom od zemlje i ugljenog praha, kojim se pokrivalom prieci pristup zraka u nutrinju. Ugljevnik je tako sagradjen, da u njegovu nutrinju može samo toliko zraka doprieti, koliko je potrebno 2a lagano gorenje jednog diela drva. Stanovitim otvorom upali se jedan dio drva u ugljevniku, te se uplivom vrućine tim gorenjem proizvedene pretvori veći dio drva, u ugljevniku se nalazećeg, u ugljen. Ovo pougljivanje u starih ugljevnicih skroz je neracijonalan sa tehničkog gledišta zabacljiv postupak, jer se jedva polovica ugljika nalazećeg se u drvu dobije u obliku ugljena, a ostali ugljik te ine sastojine drva skroz se izgube, jer otidjii u zrak kao dim. Moglo bi se brojevi dokazati, da se samo u Austro-Ugarskoj godimice vriednost od milijuna tim ne razboritim postupkom pušta u zrak. Drvo sadržaje poprečno do 50 post. ugljika, a uračunamo li do 20 post« vode,´koja je u na zraku sušenom drvu sadržana, to nadjemo, đa bi se do 40 post. ugljika kod pougljivanja moralo u obliku ugljena dobiti. U istinu ali nedobiva se u najboljem slučaju više od 20—27 post. Kamo odlazi ostatak? Treba samo da bacimo pogled na ugljevnik, pak nam je stvar jasna. Iz ovog razvija se dim, koj cieli okoliš napunjuje neobičnim duhomi Dim taj pravi se uplivom vrućine iz drva u ugljevniku nalazećega. Jedan dio drva gori u ugljevniku lagano uz nedostatan pristup zraka, a uplivom vrućine tim gorenjem proizvednu, raztvara se ostalo drvo u smislu suhe destilacije. Uplivom vrućine raztvori se drvo tako, da ponajprije medjusobna sveza počelah, ugljika, vodika te kisika, iz kojih se drvo sastoji, prestane, te se sad spoji jedan dio kisika sa vodikom te tvori vodene pare; ostali kisik i vodik spoje se zatim sa jednim djelom ugljika te nastanu slučenine, sastojeće se djelomice iz ugljika i kisika, djelomice iz ugljika i vodika, a djelomice iz svih tih počela. Sve te slučenine odlaze u obliku plinova i para sa vodenimi parami u zrak, te su tako za čovjeka izgubljene. Ugljik, koj se nije mogao spojiti sa kisikom i vodikom, ostaje u ugljevniku kao ugljen, te je jedini proizvod cielog postupka. Morali bi na stotinu i više imena napisati, kad bi htjeli navesti sve te slučenine, koje iz ugljevnika odlaze u zrak. Navesti ćemo samo tri tvari od osobite važnosti, a to su kvasinovina, drvna žesta i sastojine katrana, 0 koje se vrlo liepo dadu unovčiti. Postupak proizvadjanja ugljena u ugljevnicih nije dakle nego suha destilacija drva kod nedostatnog pristupa zraka, kod koje se dobiva kao proizvod samo ugljen, dočim se svi plinoviti i hlapivi produkti suhe destilacije, koji bi se, kad bi se uhvatili, mogli dobro unovčiti, puštaju lahkoumno u zrak. Pougljivanje u ") Kvasiiiovina ili ootova kiBelina (Essigsaure) je ona tekućina, koja se nalazi u kvasini ili oteu sa vodom pomješana, t;e koja pronzfokuje ugodno kiseli tek išto^r, a drvna žesta je tvar u svih tili svojstnii, sliena običnoj žesti ib´ alkoholu. |