DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3/1883 str. 31 <-- 31 --> PDF |
- 129 — katra n (Holztheer). Suhom destilacijom drva dakle ili pougljivanjem mogu se iz drva dobiti ugljen, drvna kvasina, drvni katran tenapokon i njeka vrst raz´ svietnog plina. Svako industrijalno poduzeće baveće se ovim načinom uporabe drva, moralo bi dakle po mogućnosti sve te produkte isolirati te unovčiti, kako to sbilja biva u posebnih tvornicah u Engiezkoj, Francezkoj i drugih naprednijih zemlja, dočim u drugih krajevih slične obrtne grane proizvode te unovčuju samo pojedine od tih navedenih produkta, što je sa tehničkog gledišta naravski skroz ueracijonalno. Na suhoj destilaciji osnivaju se sliedeće industrije: Proizvadjanje ugljena u ugljevnicih, fabrikacija drvne kvasine, fabrikacija, drvnog katrana u katranicih, te fabrikacija razsvietnog plina. Proizvadjanje ugljena u ugljevnicih (Meilerverkoblung). ^ Najglavniji uzrok tomu, da se drvo u obće pretvara u ugljen, jest za cjelo razmjerno prenjalena vriednost drva u velikih šuma, gdje često putih dostigae trošak sječenja pa izvoza drva vriednost ovoga, dapače ga i nađmašuje. U ovakovih će slučajevih za cjelo biti opravdano drvo u obliku ugljena unovčiti. Ta potrebno´je samo drvo dovesti do ugijevnika na shodnom mjestu u šumi namještenog, a pošto je ono ovdje pretvoreno u ugljen, imade se samo 20—25 post od težine upotrebljenog drva u obliku ugljena dalje transportirati. Recimo, da se metar drva u težini od 500 kilogr. nemože izvesti, jer vriednost njegova nedostiže troškove sječenja pa izvoza; ista množina drva representira nam ali u obliku ugljena samo težinu od 100—150 kilogr., koja se množina sa mnogo manjim troškom dade izvesti, tako da nakon odbitka tog troška još uvjek ostaje njeka probit za posjednika šume. Nu i druge okolnosti jesu pogledom na proizvadjanje ugljena od važnosti. Goriva vriednost ugljena nadmašuje za mnogo onu drva, t, j sa 1 kilogram ugljena možemo istu množinu topline proizvesti kao sa više kilograma drva. S toga se uzroka kod mnogih radnja, koje visoku temperaturu zahtjevaju, kao u kovačnici, u talionah itd. neupotrebljava drvo već ugljen; osim toga se ovaj još za mnoge druge svrhe, navlastito kod raznih metalurgičkih procesah u veliko rabi, te predpostavlja kamenoui ugljevju, koje je radi sadržja na sumpornih spojevih za ovakove svrhe manje shodno. Uporaba ugljena dakle, pak njegova važnost za industriju tako je velika, da možemo punim pravom uztvrditi, da će pougljivanje drva jošte dugo vremena ostati važnim nuzgrednim šumarskim obrtom, bar tako dugo, dokle god će proces gorenja biti vrelom topline za razne industrijalne radnje. Nastaje sad pitanje, na koj se način ugljen u praksi sbilja proizvadja, te na koj način bi se njegova proizvedba sa tehničkog te financijalnog stanovišta skroz racijonalno udesiti imala. Najobičnija ali i najprimitivnija metoda proizvadjanja ugljena jest ona u ugljevnicah (Kohlenmeiler), te je taj način i kod nas ponajviše u uporabi. Dočim se u ugljevnicih proizvadja ugljen kao ")„Oesterr. Forstzeituug" 5; Eloermayer: -PiijsioL Ciiemie; Wagner: Ciiemisebe TeehnoJogie. |